Όσο η εξαγωγική μηχανή της Κίνας λυγίζει υπό το βάρος των αμερικανικών δασμών, τίθενται σε κίνδυνο πολλές θέσεις εργασίας. Περίπου 16 εκατ. εργαζόμενοι απασχολούνται στην παραγωγή προϊόντων με προορισμό τις ΗΠΑ, όπως υπολογίζει η Goldman Sachs, ενώ η Nomura προβλέπει απώλεια 5,7 εκατ. θέσεων σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο και 15,8 εκατ. μελλοντικά.
Οι ηγέτες της Κίνας εξετάζουν διάφορους τρόπους αντιμετώπισης της κρίσης. Το Politburo δεσμεύτηκε πρόσφατα να περιορίσει το κόστος ασφάλισης ανεργίας για επιχειρήσεις που επηρεάζονται από τους δασμούς. Υπάρχει, όμως, και ένας ακόμα πιθανός σωτήρας της αγοράς εργασίας: η ευρύτατη gig economy, η οποία περιλαμβάνει όλες τις ευέλικτες μορφές εργασίας. Ο εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να δώσει την τελευταία ώθηση, ώστε να ολοκληρωθεί η μεταμόρφωση του κλάδου από μία αντισυμβατική βιομηχανία που αντιμετωπίζεται επιφυλακτικά από τη κινεζική κυβέρνηση στη μεγαλύτερη κρατικά εγκεκριμένη αγορά ευέλικτης εργασίας στον κόσμο με κοινωνικές παροχές.
Η κυβέρνηση στρέφεται στην gig economy λόγω του μεγέθους της. Εκτιμάται ότι 84 εκατ. άνθρωποι εξαρτώνται από νέες μορφές εργασίας, όπως υπηρεσίες ντελίβερι και ταξί. Υπάρχει μία ευρύτερη κατηγορία 200 εκατ. «ευέλικτων εργαζομένων», όπως ελεύθεροι επαγγελματίες και ημιαπασχολούμενοι. Πρόκειται για ένα μεγάλο μερίδιο ολόκληρης της αγοράς εργασίας, που μετρά 734 εκατ. άτομα και μάλιστα διογκώνεται κι άλλο.
Ιδιαίτερα βοηθητικό για την κινεζική κυβέρνηση είναι ότι εν μέσω του εμπορικού πολέμου ξέσπασε μία μεγάλη «μάχη» διεκδίκησης μεγαλύτερου μεριδίου στην εγχώρια αγορά από ανταγωνιστικές εταιρείες, το οποίο σημαίνει πως άνοιξαν πολλές θέσεις εργασίας ταυτόχρονα. Ενδεικτικά, o κινεζικός γίγαντας του ηλεκτρονικού εμπορίου JD.com ανακοίνωσε πρόσφατα ότι επεκτείνεται στις υπηρεσίες διανομής και ότι θα προσλάβει 100.000 μεταφορείς μέχρι το τέλος Ιουλίου.
Η στροφή της κυβέρνησης είναι τόσο έντονη ενθαρρύνει πια τις εταιρείες της gig economy να δημιουργήσουν κατά κάποιον τρόπο ένα παράλληλο σύστημα κοινωνικών παροχών. Τον Φεβρουάριο, για παράδειγμα, η JD.com προσέφερε προνόμια κοινωνικής ασφάλισης στους οδηγούς της. Θέλοντας να εντυπωσιάσουν την κυβέρνηση και να προσελκύσουν κόσμο, οι εταιρείες αυτές επενδύουν σε σταθμούς ξεκούρασης, γεύματα και επιδόματα για τους εργαζομένους.
Τελικά, όμως, το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος πληρώνει. Οι συντάξεις και η ιατροφαρμακευτική ασφάλιση ακούγονται βέβαια πολύ ωραία στους εργαζομένους, όχι όμως αν προέρχονται άμεσα ή έμμεσα από τους μισθούς τους. Αν το βάρος αυτών των κοινωνικών παροχών διογκωθεί δυσανάλογα, ίσως οι εταιρείες της gig economy να είναι δύσκολο να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν οικονομικά. Το κράτος θα πρέπει να προστατεύσει την ευελιξία των εργαζομένων και να εξετάσει νέους τρόπους πληρωμής τους, αλλιώς οι εταιρείες αυτές ίσως εξαφανιστούν μαζί με τις θέσεις εργασίας που προσφέρουν, σε μία περίοδο που ο εμπορικός πόλεμος χτυπά την απασχόληση στη μεταποίηση.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον Economist, η ιστορία της gig economy είναι ένα παράδειγμα του πώς ο εμπορικός πόλεμος υποχρεώνει τους αξιωματούχους της Κίνας να προσαρμοστούν. Μπορεί να λατρεύουν το όραμά τους για μια στρατιά εργαζομένων υψηλής τεχνολογίας να κατασκευάζουν τους ημιαγωγούς ολόκληρου του κόσμου, αλλά αυτό που τους δίνεται είναι μια σειρά από ανθρώπους να κινούνται συνεχώς σε σκούτερ και αυτοκίνητα, διανέμοντας φαγητό.
