Για όποια και όποιον δε σας γνωρίζει, πείτε μας δύο λόγια για εσάς.
Ονομάζομαι Άννα Mπαλάν και 28 χρονών. Είμαι άτομο με ολική απώλεια όρασης. Τα τελευταία χρόνια, ασχολούμαι με τα social media, δηλαδή είμαι δημιουργός περιεχομένου και συγκεκριμένα στο TikTok και στο Instagram.
Έχω υπάρξει για ένα διάστημα podcaster και ραδιοφωνική παραγωγός στο pride fm. Ταυτόχρονα μιλώ και ενημερώνω τόσο μικρά παιδιά σε σχολεία όσο και ενήλικες για θέματα που αφορούν την τυφλότητα.
Σε παλαιότερη συνέντευξη έχετε πει πως η ζωή σας άλλαξε όταν ήρθατε στην Ελλάδα. Υπάρχει κάτι από τη Μολδαβία που κουβαλάτε ακόμα μέσα σας;
Υπάρχουν σίγουρα πράγματα. Κάποια θετικά, κάποια αρνητικά. Επιλέγω να κρατώ τα θετικά, όπως κάποιες στιγμές που έχω ζήσει με την ξαδέρφη μου όταν ήμασταν μικρές. Μιλάμε πολύ συχνά και σήμερα αλλά δεν ζει στην Ελλάδα. Μένει στην Ιταλία και συνεπώς κρατάμε επαφή μέσω social media και οπότε μπορεί η μία από τις δυο μας παίρνει το αεροπλάνο και έτσι συναντιόμαστε.
Πώς επηρέασε η μετάβασή σας από τη Μολδαβία στην Ελλάδα την αντίληψή σας για την έννοια της οικογένειας;
Η αλήθεια είναι πως δε με επηρέασε κάπως, καθώς ο πατριός μου είναι ένας άνθρωπος που μου έδωσε πολλή αγάπη από την πρώτη μέρα που με γνώρισε.
Μάλιστα, όταν γεννήθηκε η μικρή μου αδερφή, παρατήρησα και παρατηρώ έπειτα από 18 χρόνια πως δεν μας ξεχώρισε ποτέ. Για εμένα αυτό είναι κάτι το οποίο όχι απλά το αναγνωρίζω, αλλά μπορώ να λέω περήφανα πως αυτός είναι ο μπαμπάς μου. Του έχω μεγάλη αδυναμία. Πρώτα, βέβαια, έχω στη μικρή μου αδερφή.
View this post on Instagram
Τι είναι αυτό που σας θυμίζει την παιδική σας ηλικία;
Οι φράουλες. Όταν μυρίζω φράουλες, θυμάμαι τις στιγμές που έζησα στο χωριό στο σπίτι της γιαγιάς μου.
Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε καθημερινά ως άτομο με αναπηρία;
Σε καθημερινή βάση βρίσκομαι σε κάποιο σχολείο, από νηπιαγωγεία έως και λύκεια και παρατηρώ πως υπάρχει ημιμάθεια και όχι μόνο από τα παιδιά.
Για παράδειγμα, έχω ακούσει από καθηγητή να μου λέει «εσείς που δεν βλέπετε δεν μπορείτε να τα κάνετε τα πράγματα όπως εμείς. Θα έπρεπε να πηγαίνετε σε ειδικό σχολείο». Εγώ αναρωτιέμαι γιατί δεν μπορούμε να έχουμε παράλληλη στήριξη;
Και ίσως το πιο σημαντικό ημιμαθές κομμάτι αφορά τον σκύλο-οδηγό. Όταν κάποιος απλώσει το χέρι να χαϊδέψει τον σκύλο-οδηγό, ενώ φορά το γιλέκο εργασίας και απαγορεύεται, θα του αποσπάσει την προσοχή. Ακόμα και να τον χαιρετήσει ή να του σφυρίξει. Τι θα έχει αυτό ως αποτέλεσμα; Να με τραβήξει και να με ρίξει.
Γι’ αυτό επισημαίνουμε πως όταν ο σκύλος-οδηγός φορά το γιλέκο εργασίας μην τον χαϊδεύετε και γενικότερα μη κάνετε κινήσεις που θα του αποσπάσουν την προσοχή. Μάλιστα, πάνω στο γιλέκο εργασίας υπάρχει μία ταμπέλα που γράφει «don’t touch». Δεν το βλέπει ο κόσμος…. Πολλές φορές αναρωτιέμαι τι να κάνω. Να πάρω μία ταμπέλα και να την κολλήσω πάνω μου;
Το λες μία, το λες δύο, το λες τρεις αρχίζεις μετά και γίνεσαι κακός και μετά λέγεται πως οι ανάπηροι είναι δίστροποι ή κακοί. Έχετε σκεφτεί γιατί γίνονται έτσι; Ίσως γιατί τους φέρονται, οι περισσότεροι άνθρωποι, λες και είναι κατώτεροι;
Πολλές φορές, όταν περπατώ έξω με τον σύντροφό μου τυχαίνει να έρχονται άγνωστοι και να λένε «Αχ τι όμορφη κοπέλα» και να απευθύνουν μόνο σε εκείνον τον λόγο…Δεν απευθύνονται σε εμένα λες και είμαι μικρό παιδί.
View this post on Instagram
Στην πορεία σας έχετε συναντήσει ανθρώπους που σας υποτίμησαν λόγω της οπτικής αναπηρίας σας; Αν ναι, πώς αντιδράτε σε τέτοιες συμπεριφορές;
Σίγουρα έχω συναντήσει και σίγουρα συναντάω και θα συναντάω.
Η κοινωνία μας έχει φτιαχτεί έτσι που τους ανθρώπους με αναπηρία μας αντιμετωπίζουν λες και είμαστε εξωγήινοι. Τι θέλω να πω με αυτό: Αν για παράδειγμα εμείς οι δύο έχουμε ένα ίδιο βιογραφικό, μάντεψε ποια θα πάρουν…
Ακόμα και αν το δικό μου βιογραφικό είναι καλύτερο από το δικό σου, έχω καλύτερα soft skills από εσένα, αλλά και εσύ έχεις κάνει αίτηση στη συγκεκριμένη δουλειά με παρόμοιο βιογραφικό, μάντεψε πάλι ποια θα επιλέξουν. Αυτό είναι κάτι που προσωπικά με απασχολεί πάρα πολύ πλέον στην ηλικία που είμαι. Ως μικρότερη, με απασχολούσε το γιατί οι φίλοι μου δεν βγαίνουν μαζί μου για καφέ, ενώ στο σχολείο κάνουμε παρέα.
Αλλά το συγκεκριμένο ζήτημα είναι κάτι που με απασχολεί πάρα πολύ και θεωρώ ότι με υποτιμά όπως και πάρα πολλούς ανθρώπους οι οποίοι είναι τυφλοί και έχουν αξιόλογα βιογραφικά. Πολλοί φίλοι και φίλες μου έρχονται αντιμέτωποι με την απάντηση «Ναι, μας κάνει το βιογραφικό σου, αλλά δε μπορείς να δεις, οπότε…». Τι σημαίνει αυτό; Ότι δε μπορώ να ανταπεξέλθω στη δουλειά;
Καταλήγουμε, λοιπόν, πάλι στο ότι η κοινωνία είναι φτιαγμένη για ανθρώπους οι οποίοι είναι λειτουργικοί. Και να σου πω κάτι, στο κάτω-κάτω τι ορίζεται ως λειτουργικός.
Τι πιστεύετε ότι παίζει μεγαλύτερο ρόλο στο να ξεπερνά κάποιος τις δυσκολίες: η αυτοπεποίθηση, το υποστηρικτικό περιβάλλον, κάτι άλλο;
Νομίζω πως είναι ένας συνδυασμός. Εάν η οικογένεια μεγαλώνει ένα παιδί μαθαίνοντας το να παλεύει και να διεκδικεί αυτά που θέλει, ως νεαρός ενήλικας θα μάθεις να στηρίζεσαι στα δικά σου πόδια.
Όλα ξεκινούν από την οικογένεια. Εγώ είμαι αρκετά τυχερή καθώς η οικογένειά μου με έκανε δυναμική.
Τι ήταν εκείνο που σας έκανε να ξεκινήσετε να μιλάτε δημόσια για την καθημερινότητά σας και κατά συνέπεια να ξεκινήσετε τη δημιουργία περιεχομένου στο TikTok;
Δεν ήταν κάτι το wow. Ήμουν για καφέ με μερικούς φίλους μου και μου πρότειναν να ανοίξω έναν λογαριασμό στο TikTok. Στην αρχή αρνήθηκα καθώς έλεγα «βρε παιδιά πως θα βγάλω εγώ βίντεο; Αφού δε βλέπω.» Δε με έπειθαν με τίποτα…
Μου είπαν πως θα με βοηθήσουν και να κάνουμε ένα πείραμα. Επί τόπου, λοιπόν, άνοιξαν έναν λογαριασμό, τραβήξαμε ένα βίντεο και το βίντεο πήγε πάρα πολύ καλά. Δεν το περίμενε κανείς μας.
Θυμάστε ποιο ήταν το πρώτο βίντεο που κάνατε και πώς αισθανθήκατε όταν καταλάβατε πως έγινε viral;
Στο πρώτο βίντεο απαντούσα στην ερώτηση «γιατί οι τυφλοί φορούν γυαλιά;».
Δε μπορούσα να πιστέψω πως έγινα viral. Δεν είχα αντιληφθεί τις διαστάσεις που είχε πάρει. Όταν, όμως, άρχισε ο κόσμος να γράφει σχόλια και να ρωτούν τι κάνουν οι τυφλοί με το τάδε, πώς αντιλαμβάνονται τα χρώματα, πώς μαγειρεύουν, πώς βλέπουν όνειρα, τότε νιώσαμε την ανάγκη του κόσμου για σαφείς απαντήσεις. Κάπως έτσι ξεκινήσαμε και συνεχίζουμε.
Έχουμε κάνει μία μικρή παύση καθώς δεν είναι καθόλου εύκολο. Πρέπει να υπάρχει ένας άνθρωπος με κουράγιο, διάθεση και πολλή όρεξη. Δεν είναι το ίδιο με έναν άνθρωπο που βλέπει καθώς εκείνος απλώς θα ανοίξει την κάμερα του κινητού του και θα αρχίζει να τραβάει.
Ποια είναι η πιο περίεργη ή αστεία αντίδραση/μήνυμα που έχετε λάβει από ακόλουθό σας;
Εκεί που γέλασα πάρα πολύ ήταν όταν σχολίαζαν πως δεν είμαι τυφλή, αλλά το παίζω για να αποκτήσω followers.
Γενικότερα, πάντως, δεν καταπιάνομαι με τα αρνητικά σχόλια εκτός από μία φορά που ήξερα ότι όντως είχαν δίκιο. Μου είχαν σχολιάσει «τα έχεις πάρει τα κιλάκια σου». Ήξερα όμως ότι έχω πάρει τα κιλά και ήταν κάτι που με βοήθησε να συνειδητοποιήσω την κατάσταση και να κάνω κάτι για την αλλάξω.
Πιστεύετε ότι το TikTok είναι ένα ισχυρό εργαλείο κοινωνικής αλλαγής ή περισσότερο μία πλατφόρμα διασκέδασης;
Κάπου έχω μπερδευτεί, η αλήθεια είναι. Δεν ξέρω πλέον. Για τους περισσότερους ίσως είναι μια πλατφόρμα ψυχαγωγίας. Για κάποιους άλλους είναι το πρώτο. Θεωρώ πως παίζει μεγάλο ρόλο το τι περιεχόμενο επιλέγει να δει ο καθένας αλλά και τι θα ανεβάσει.
Έχετε αναφέρει πως στόχος σας είναι να ενημερώσετε γονείς για την ανατροφή παιδιών με αναπηρία. Ποια είναι η πιο κοινή αλλά λανθασμένη αντίληψη που έχετε συναντήσει;
Οι περισσότερες οικογένειες που έχουν παιδιά με αναπηρία, είτε είναι εκ γενετής είτε επίκτητη, τους είναι πάρα πολύ δύσκολο να το αποδεχθούν. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από εκεί.
Οπότε, το παιδί σ’ ένα υπερβολικά υπερπροστατευτικό περιβάλλον σαν μία κούκλα η οποία είναι έτοιμη να σπάσει. Λες και είναι από ζάχαρη και θα λιώσει. Αυτή η συμπεριφορά έχει ως συνέπεια το παιδί να μην αυτονομηθεί, να μην ανεξαρτοποιηθεί. Αν η οικογένεια αποδεχτεί πραγματικά το παιδί, τότε το παιδί θα αποδεχτεί τον εαυτό του.
View this post on Instagram
Είστε δημιουργός του podcast «Να δει κανείς ή να μη δει;». Ποιο επεισόδιο ξεχωρίζετε και γιατί;
Το «Να δει κανείς ή να μη δει» ήταν το πρώτο πράγμα που έκανα πριν ξεκινήσω ακόμα το TikTok. Απλώς μάλλον ο κόσμος με γνώρισε αφού το σταμάτησα να ανεβάζω. Το podcast έγινε πριν πέντε χρόνια για κανένα εξάμηνο. Δηλαδή δεν έχω ξανά ανεβάσει από τότε.
Αν μπορούσατε να φέρετε έναν διεθνή δημιουργό περιεχομένου στην Ελλάδα για να μιλήσετε για την αναπηρία, ποιος θα ήταν και γιατί;
Πραγματικά δεν ξέρω. Θεωρώ ότι θα έκανα σίγουρα μια πολύ μεγάλη έρευνα για το ποιον θα φέρω καθώς δυσκολεύομαι πάρα πολύ. Μάλιστα, πιστεύω πως στο τέλος θα ήθελα να φέρω τόσο κόσμο και ανθρώπους που δεν είναι πια εν ζωή…
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΔΕΗ, το 75% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι γυναίκες με κινητική ή αισθητηριακή αναπηρία είναι πιο εκτεθειμένες σε περιστατικά έμφυλης βίας. Επιπλέον, το 66% αναγνωρίζει ότι η αναζήτηση βοήθειας και η καταγγελία τέτοιων περιστατικών είναι πιο δύσκολη. Με βάση αυτά τα ευρήματα, πώς αξιολογείτε την έκταση των διπλών διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες με αναπηρία στην ελληνική κοινωνία;
Μια ανάπηρη γυναίκα είναι πάρα πολύ δύσκολο να ξεφύγει από ένα τέτοιο περιβάλλον και είναι κάτι το οποίο με δυσκολεύει στο να εκφραστώ γιατί ξέρω ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να το αντιμετωπίσεις.
Στη δική μου περίπτωση, όσο ζούσα στη Μολδαβία υπήρχε ενδοικογενειακή βία. Η μαμά μου, μία μέρα, πήρε την απόφαση και φύγαμε και να ήρθαμε στην Ελλάδα. Αλλά δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα όσο ακούγονται. Το να μιλήσεις σε κάποιον που εμπιστεύεσαι 100% είτε από το οικογενειακό σου περιβάλλον είτε σ΄έναν κοινωνικό λειτουργό είναι το πρώτο και το πιο σημαντικό βήμα.
Θα ήθελα να σημειώσω πως δεν είμαι της άποψης ότι δεν υπάρχει μόνο ενδοικογενειακή βία προς τις γυναίκες. Υπάρχει και προς τους άντρες, απλώς δεν ακούγεται συχνά, καθώς είναι πιο δύσκολο να γίνουν πιστευτοί.
Αν γυρίζατε μια ταινία για την εμπειρία μιας γυναίκας με αναπηρία στην Ελλάδα, ποιο θα ήταν το βασικό της μήνυμα;
Να προσπαθήσει να πατήσει 100% στα πόδια της. Να μη ντρέπεται να ζητήσει βοήθεια αν τη χρειάζεται για οτιδήποτε και προφανώς να κυνηγάει τα όνειρά της. Πολλές φορές λέμε πρέπει να στηριχτώ 100% στα πόδια μου, αλλά δεν χρειάζεται να ζητάω βοήθεια. Όχι. Υπάρχουν πράγματα που ως τυφλή δυσκολεύομαι να κάνω. Δεν είναι κακό να ζητήσω τη βοήθεια του συντρόφου μου ή των ανθρώπων γύρω μου.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας αφορά την ισότητα. Σε ποιον τομέα νιώθετε ότι οι γυναίκες στην Ελλάδα αδικούνται περισσότερο;
Δεν ξέρω να αδικούνται. Θεωρώ πως οι άντρες έχουν το ρόλο τους και οι γυναίκες το δικό τους.
Αν είσαι ένας άνθρωπος ο οποίος προσπαθεί να κερδίσει αυτό που θέλει και προσπαθεί να το κερδίσει σωστά δεν θεωρώ ότι θα αδικηθείς. Γιατί πλέον οι γυναίκες και την καριέρα τους μπορούν να κάνουν πολύ πιο εύκολα κάτι το οποίο τα παλιότερα χρόνια δυσκολευόμασταν. Οπότε δεν ξέρω αν αδικούνται 100%.
Γιατί πολλές φορές λέμε ότι δεν μπορείτε να καταλάβετε την ψυχολογία της γυναίκας. Οι γυναίκες άραγε μπορούν να καταλάβουν την ψυχολογία των αντρών; Προσπαθώ να είμαι δίκαιη. Δε χρειάζεται να φτάνουμε σε ακραίες τοποθετήσεις. Αυτό το έμαθα πάρα πολύ καλά από το ίδιο μου το σπίτι. Από τον άνθρωπό μου, ο οποίος μου μιλά για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει -από τη δουλειά μέχρι το γυμναστήριο -ως άντρας.
Με λίγα λόγια, θέλω να πω ότι καλό είναι να βλέπουμε και τις δύο μεριές και να μην τασσόμαστε υπέρ των άκρων. Να υπάρχει μια ισορροπία. Η ισορροπία είναι το ιδανικό για εμένα.
Τι σημαίνει για εσάς να είστε δυνατή γυναίκα;
Με μία πρόταση θα έλεγα να μη φοβάσαι να λες την άποψή σου.
Ποιες πρωτοβουλίες έχετε αναλάβει ή σκοπεύετε να αναλάβετε για την προώθηση της προσβασιμότητας στην Ελλάδα;
Δε μου έχει γίνει, μέχρι στιγμής, κάποια πρόταση. Για εμένα, το να αναλάβω ένα project σημαίνει πως θα συμμετέχω σε ολόκληρο το κομμάτι της υλοποίησης. Το γεγονός πως συμβάλλω στην ενημέρωση του κόσμου περί προσβασιμότητας και αναπηρίας μέσω των βίντεο δε ξέρω εάν μπορεί να θεωρηθεί έργο ή απλώς ενημέρωση.
Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Δεν έχω ιδέα. Δεν ξέρω πώς θα είμαι σε μια εβδομάδα. Εύχομαι δύο κιλά πιο κάτω. Σε δέκα χρόνια σίγουρα θέλω να είμαι υγιής και οι άνθρωποι γύρω μου επίσης. Υγεία και στην ψυχή…εσωτερική γαλήνη. Από εκεί και πέρα νομίζω ότι όλα τα άλλα μπορούν να έρθουν.
Αν γράφατε ένα βιβλίο για τη ζωή σας, ποιος θα ήταν ο τίτλος του;
«Κυνηγά τα όνειρά σου» Αυτό.
Γενικότερα προσπαθώ να κυνηγάω τα όνειρά μου όσο δύσκολα κι αν μου φαίνονται.
Όταν είσαι άτομο με αναπηρία και θες να πετύχεις κάτι. είναι ακόμα πιο δύσκολο. Από το πιο απλό, για παράδειγμα, το να πάω στο σουπερμάρκετ να ψωνίσω ή μέχρι να γυρίσω ένα βίντεο. Δεν λέω επ’ ουδενί πως είναι ακατόρθωτο αλλά αναμφισβήτητα πιο δύσκολο.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρό σας που δεν έχετε πραγματοποιήσει ακόμα;
Προσπαθώ να μένω προσγειωμένη. Δεν μπαίνω στην διαδικασία να κάνω πολύ μεγάλα όνειρα τα οποία μπορεί να μην υλοποιηθούν ποτέ. Είμαι άνθρωπος που θέτει πιο μικρούς στόχους. Με άλλα λόγια, το πηγαίνω βήμα-βήμα.
Δε θέλω να σκέφτομαι μακροπρόθεσμα και μεγάλα όνειρα γιατί με πιάνει πανικός.
Αν μπορούσατε να αλλάξετε ένα πράγμα στην ελληνική κοινωνία σχετικά με την αντίληψη για τα άτομα με αναπηρία, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
Αγαπητέ κόσμε, πρέπει να σέβεσαι τους ανθρώπους που υπάρχουν γύρω σας. Όχι μόνο τους ανάπηρους, αλλά γενικότερα όλους τους ανθρώπους. Αν μπορούσα να επέμβω στην νοοτροπία των ανθρώπων θα προσπαθούσα να «ενεργοποιήσω» το κουμπί της ενσυναίσθησης. Γιατί αν υπάρχει ενσυναίσθηση, μετά όλα τα άλλα μπορούν να γίνουν.
Τι εννοώ; Αν έχεις ενσυναίσθηση, δεν παρκάρεις παράνομα πάνω σε μία ράμπα. Δεν θα φυτέψεις δέντρα πάνω στον οδηγό όδευσης των τυφλών, δε θα παρκάρεις τη μηχανή σου πάνω στο πεζοδρόμιο κτλ.
Η ενσυναίσθηση είναι μέρος της παιδείας μας για αυτό θεωρώ πως είναι τόσο σημαντική.
Ποιο είναι το σημαντικότερο πράγμα που έχετε μάθει για τον εαυτό σας μέσα από τη δημόσια παρουσία σας;
Θα πω κάτι που μου λένε πάρα πολύ συχνά οι δικοί μου άνθρωποι και έχει πλέον γίνει δικό μου. Ο κόσμος δεν με ήξερε, με έμαθε μέσα των social media. Καλό είναι να μην αλλάξω το χαρακτήρα μου από αυτό που ήμουν κάποτε να γίνω κάτι διαφορετικό επειδή ο κόσμος με αναγνωρίζει. Πρέπει να παραμείνω ο εαυτός μου.
Θέλω καταλήγοντας να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου. Μπορεί να μη τους λέω συχνά το «ευχαριστώ» και το ξέρω πως τους κουράζω και ίσως μερικές φορές να θέλουν να με πνίξουν (χα χα χα) αλλά η υπομονή τους και οι ικανότητες τους αξίζουν μόνο μπράβο. Σε εκείνους τα χρωστάω όλα.
