Στην επιρροή της Chevron στα κέντρα λήψης των αποφάσεων στις ΗΠΑ ποντάρει η κυβέρνηση στην αντιπαράθεσή της με τη Λιβύη και κατ’ επέκταση με την Τουρκία. Στον απόηχο των άκαρπων επαφών του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με την κυβέρνηση της Τρίπολης για το ζήτημα της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών μακριά από τη λογική του τουρκολιβυκού μνημονίου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου είχε το απόγευμα της ίδιας ημέρας (Τρίτη 15 Ιουλίου) τηλεφωνική συνομιλία με την αντιπρόεδρο παγκόσμιας εξερεύνησης της Chevron, Λιζ Σβάρτσε.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά από πλευράς ΥΠΕΝ κατά τη διάρκεια της συζήτησης, τέθηκαν στο επίκεντρο τα επόμενα βήματα και ενδεικτικά χρονοδιαγράμματα αναφορικά με τις προοπτικές εξερεύνησης της Chevron στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου ενδιαφέροντος της εταιρείας να πραγματοποιήσει έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα.
Το μήνυμα που στέλνει το ΥΠΕΝ με αυτή την κίνηση, με σαφή αποδέκτη την Τουρκία και τους συμμάχους της στη Λιβύη, είναι ότι το ενδιαφέρον του αμερικανικού κολοσσού για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες παραμένει ισχυρό, που σημαίνει ότι αναγνωρίζει εμπράκτως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στη συγκεκριμένη περιοχή, όπως αυτή οριοθετήθηκε με τον νόμο 4001/2011. Με το άρθρο 156 του Ν. 4001/2011 θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά στην ελληνική έννομη τάξη η βασική αρχή του ∆ικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), της μέσης γραμμής ίσων αποστάσεων, σύμφωνα με την οποία τα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη.
Οι επίσημες διαμαρτυρίες και των δύο κυβερνήσεων της Λιβύης, δηλαδή της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Τρίπολης αλλά και της κυβέρνησης του Εθνικού Στρατού της Βεγγάζης του στρατάρχη Χαφτάρ, που εκδηλώθηκαν με αφορμή τη δημοσίευση της προκήρυξης του διεθνούς διαγωνισμού για τις παραχωρήσεις των δύο περιοχών νότια της Κρήτης στην επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. στις 12 Ιουνίου, βρήκαν την ελληνική κυβέρνηση όχι απλώς απροετοίμαστη αλλά και πλήρως επαναπαυμένη, με βάση τα όσα εξελίχθηκαν από την ημέρα υποβολής του ενδιαφέροντος της Chevron για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες.
Η αμερικανική εταιρεία είχε υποβάλει από τον Αύγουστο του 2024 αίτημα για τις δύο περιοχές της Κρήτης και για την περιοχή νότια της Πελοποννήσου.
Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε στο αίτημα της Chevron έξι μήνες μετά, κάνοντάς το αποδεκτό εν μέρει. Στις 20 Ιανουαρίου, την ημέρα της ορκωμοσίας του Αμερικανού προέδρου Tραμπ – υπέρμαχου των εξορύξεων– το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε την αποδοχή του ενδιαφέροντος της Chevron μόνο για την περιοχή της Πελοποννήσου, χωρίς να γνωστοποιήσει το ενδιαφέρον της για την Κρήτη. Αυτό έγινε δύο μήνες αργότερα στις 26 Μαρτίου και αφού, εν τω μεταξύ, στις 3 Μαρτίου η Λιβύη προκήρυξε τον διαγωνισμό παραχώρησης 22 οικοπέδων (11 χερσαία και 11 υποθαλάσσια).
Η Αθήνα, έχοντας υπόψη την εξάρτηση της Λιβύης από την Τουρκία, όπως αυτή εκφράστηκε και με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, διαπίστωσε βλέποντας τον χάρτη ότι η Λιβύη έχει σεβαστεί απολύτως τη μέση γραμμή που η Ελλάδα θεσμοθέτησε με τον νόμο 4001/11. Το βόρειο σύνορο τριών εκ των θαλάσσιων οικοπέδων εφάπτεται της μέσης γραμμής. Ο χάρτης αυτός, σύμφωνα με παράγοντες με γνώση των γεγονότων, ήρε τις όποιες επιφυλάξεις στους κόλπους της κυβέρνησης και άναψε το πράσινο φως για να γίνει αποδεκτό το αίτημα της Chevron και να εκκινήσει ο διεθνής διαγωνισμός παραχώρησης και των δύο περιοχών της Κρήτης.
Το ενδιαφέρον της Chevron για το Νότιο Κρητικό Πέλαγος (Νότια Κρήτη 1 και Νότια Κρήτη 2) η Αθήνα το εξέλαβε από την πρώτη στιγμή ως ισχυρή αναγνώριση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και παράγοντα αποτροπής επικίνδυνων ντε φάκτο καταστάσεων από τους συμμάχους της Τουρκίας στην Τρίπολη. Οι εξελίξεις ανέτρεψαν αυτή τη βεβαιότητα και σε κάποιο βαθμό φάνηκε να προκάλεσαν και ανησυχίες στην Αθήνα σχετικά με το κατά πόσον το ενδιαφέρον της Chevron παραμένει ενεργό, κάτι που ο υπουργός κ. Σταύρος Παπασταύρου επιδίωξε να διερευνήσει με την προχθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία. Αλλωστε, η Chevron συνέδεσε το ενδιαφέρον της με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση της όλης διαδικασίας παραχωρήσεων και σε αυτό το πλαίσιο το ΥΠΕΝ έχει θέσει ως στόχο της ολοκλήρωσής τους έως το τέλος του έτους και την έναρξη των ερευνητικών προγραμμάτων στις αρχές του 2026. Τα χρονοδιαγράμματα και οι δεσμεύσεις που έχουν λάβει εκατέρωθεν οι δύο πλευρές είχαν βρεθεί στο επίκεντρο των συναντήσεων που είχε στην έδρα της αμερικανικής εταιρείας στο Χιούστον η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ με τη διοίκηση της Chevron. Mε βάση τα όσα έγιναν γνωστά χθες από το ΥΠΕΝ επαναβεβαιώθηκαν τα παραπάνω στην τηλεπικοινωνία του υπουργού με τη Λιζ Σβάρτσε.
Το γεγονός, πάντως, ότι η Chevron έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και για τα οικόπεδα της Λιβύης ερμηνεύεται από την ελληνική πλευρά ως θετική εξέλιξη και ενίσχυση του ενδιαφέροντος της αμερικανικής εταιρείας για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες. Η ίδια η Chevron, με βάση τουλάχιστον τα όσα είχαν διαρρεύσει από τη συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ στο Τέξας, έχει εντάξει την Ελλάδα στη συνολικότερη στρατηγική ζώνη ενδιαφέροντος στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου ήδη δραστηριοποιείται σε Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο.
Το κατά πόσον θα επιβεβαιωθούν οι θετικές αυτές εκτιμήσεις θα φανεί στις 10 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία υποβολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τις παραχωρήσεις σε Κρήτη και Πελοπόννησο, με τις αρμόδιες αρχές να δηλώνουν πάντως ότι δεν ανησυχούν.
