Δημοσιονομικός χώρος 1,4 δισ. ευρώ υπολογίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ότι θα είναι διαθέσιμος το 2026, προκειμένου να αξιοποιηθεί, κυρίως για φοροελαφρύνσεις, τις οποίες θα εξαγγείλει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, ο χώρος αυτός προκύπτει από δύο πηγές: τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις του 2024, χάρη και στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και το προβλεπόμενο περιθώριο που θα δώσει η ρήτρα διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Οι δημοσιονομικές επιδόσεις του 2024 και οι προβλέψεις για το 2025 αποτυπώνονται στην ετήσια έκθεση προόδου του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου 2024-2028, την οποία κατέθεσε προχθές στο Συμβούλιο και στην Κομισιόν η κυβέρνηση, όπως προβλέπουν οι νέοι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, το 2024 αντί για αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών κατά 2,6% (σε σύγκριση με το 2023), όπως ήταν ο στόχος που είχε τεθεί, σημειώθηκε μείωση κατά 0,3%. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της φοροδιαφυγής, η οποία μετράει αφαιρετικά στον στόχο των καθαρών δαπανών.
Στη συνέχεια, το 2025 προβλέπεται αύξηση 4,5% (αντί για αύξηση 3,7%, σύμφωνα με τον στόχο), λόγω και των πρόσθετων μέτρων που εξαγγέλθηκαν (ενοίκια, συνταξιούχοι, ένστολοι κ.ά.), αλλά αθροιστικά, το 2024 και το 2025 η αύξηση είναι 4,2%, έναντι σωρευτικού στόχου για αύξηση 6,3%, επομένως δημιουργείται ένα «μαξιλάρι» 2 δισ. ευρώ, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τα έτη 2026, 2027, 2028, ώς τη λήξη του Μεσοπρόθεσμου. Επειδή, ταυτόχρονα, υπάρχει και ετήσιο ανώτατο όριο αύξησης 0,3% του ΑΕΠ, το 2026 η αύξηση δαπανών δεν μπορεί να ξεπεράσει το 4,4% σε σύγκριση με το 2025. Ηδη, με τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί πρόσφατα (ενοίκια, συνταξιούχοι, επίδομα ενστόλων κ.ά.) και αφορούν και το 2026, η αύξηση φτάνει 3,5%, άρα απομένει ένα περιθώριο αύξησης 0,9% ή περαιτέρω μέτρων 900 εκατ. ευρώ περίπου.
Σε αυτά αναμένεται να προστεθούν περίπου 500 εκατ. ευρώ από το περιθώριο που θα δημιουργήσει η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες. Η Ελλάδα υπέβαλε το σχετικό αίτημα την περασμένη Τρίτη. Αν και δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί οι αποφάσεις για το πώς θα εφαρμοστεί η ρήτρα και συγκεκριμένα για το ποιο θα είναι το έτος βάσης, σε σύγκριση με το οποίο θα υπολογίζεται η αύξηση των αμυντικών δαπανών, η εκτίμηση της κυβέρνησης είναι ότι στην περίπτωση της Ελλάδας θα μετρήσει η αύξηση των αμυντικών δαπανών του 2026 σε σύγκριση με το 2025 (από το 2,3% του ΑΕΠ στο 2,5% του ΑΕΠ ή 500 εκατ. ευρώ). Επομένως, μαζί με τα 900 εκατ. ευρώ του χώρου, λόγω δημοσιονομικών επιδόσεων, εξασφαλίζεται το 1,4 δισ. ευρώ για το 2026.
Πρόσθετος χώρος δεν αποκλείεται να προκύψει μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν θα εξαγγελθούν τα μέτρα, κυρίως μέσω μείωσης φοροδιαφυγής, αλλά επί του παρόντος φαίνεται να έχει εξασφαλισθεί το 1,4 δισ. ευρώ.
Η έκθεση προόδου αναθεώρησε βασικά δεδομένα του προϋπολογισμού. Το πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπεται πλέον να ανέβει στο 3,2% του ΑΕΠ, αντί του 2,4% που προέβλεπε ο προϋπολογισμός, δεδομένου ότι το 2024 είχαμε τελικά πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%, αντί του προβλεπόμενου 2,5%. Το συνολικό αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης προβλέπει πλεόνασμα 0,1%, έναντι ελλείμματος 0,6% του ΑΕΠ που προέβλεπε ο προϋπολογισμός. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να αποκλιμακωθεί στο 145,7% του ΑΕΠ από 147,5% του ΑΕΠ που προέβλεπε ο προϋπολογισμός.
