Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, από την περασμένη Παρασκευή, με τις πρώτες επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν, οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σημείωσαν απότομη άνοδο (7% και 6% αντίστοιχα) και οι τιμές ρεύματος στις χονδρεμπορικές αγορές της Ευρώπης πήραν από χθες την ανιούσα, καταγράφοντας αυξήσεις της τάξης του 102,8% στη Γαλλία, πάνω από 31% στη Γερμανία, 51% στην Ουγγαρία, 44,7% στη Βουλγαρία, 44% στην Αυστρία και 40% στην Ελλάδα, με τη μέση τιμή της μεγαβατώρας να διαμορφώνεται χθες στα 91,93 ευρώ.
Από αύριο ο αντίκτυπος των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή θα γίνει αισθητός και στους καταναλωτές υγρών καυσίμων. Εταιρείες και πρατηριούχοι θα μετακυλίσουν στην κατανάλωση τις αυξημένες τιμές προμήθειας από τα διυλιστήρια, τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας τροφοδοσίας που συνδέεται άμεσα με τη διεθνή αγορά. Οι τιμές των βενζινών στην αντλία, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αναμένεται να επιβαρυνθούν από αύριο κατά 2 λεπτά και στο ντίζελ κίνησης κατά 3,6-3,8 λεπτά το λίτρο.
Τα Στενά του Ορμούζ
Οποιαδήποτε περαιτέρω κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με τους αναλυτές, θα μπορούσε να εκτοξεύσει τις τιμές των καυσίμων και να πυροδοτήσει τον πληθωρισμό, ειδικά σε ενεργειακά εξαρτώμενες περιοχές όπως η Ευρώπη και η Ασία, με την Jpmorgan να προειδοποιεί ότι μια εμπλοκή στην περιοχή θα μπορούσε να οδηγήσει την τιμή του αργού ακόμα και στα 130 δολάρια το βαρέλι, κλιμακώνοντας τις ήδη αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι ανησυχίες επικεντρώνονται στο ενδεχόμενο πλήρους ή και περιορισμένου αποκλεισμού της ζωτικής σημασίας των Στενών του Ορμούζ μέσω του οποίου διέρχονται καθημερινά το 21% του παγκόσμιου LNG και 14 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου. Αποκλεισμός αυτής της ναυτιλιακής οδού αλλά ακόμη και περιορισμένες διαταραχές θα μπορούσαν να προκαλέσουν έντονη μεταβλητότητα στις τιμές LNG καθώς θα επηρεάσει τόσο τις εξαγωγές του Κατάρ όσο και της Σαουδικής Αραβίας. Είναι ωστόσο κοινή η εκτίμηση διεθνών και εγχώριων αναλυτών ότι είναι απίθανο το Ιράν να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση, αφού θα έστρεφε εναντίον του την Κίνα την οποία τροφοδοτεί μέσω των Στενών του Ορμούζ και τη Σαουδική Αραβία που διοχετεύει μέσω αυτού σημαντικές ποσότητες καυσίμων στην παγκόσμια αγορά. Ακόμη μεγαλύτερες ανησυχίες προκαλεί το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές στοχεύουν στο να πλήξουν ενεργειακές υποδομές.
Η Chevron προχώρησε την Παρασκευή έπειτα από εντολή του υπουργείου Ενέργειας του Ισραήλ στη διακοπή του κοιτάσματος Λεβιάθαν για λόγους ασφαλείας και η Energean ανέστειλε επίσης την παραγωγή της βόρεια του Ισραήλ. Το κλείσιμο του Λεβιάθαν επηρεάζει ήδη τις ροές φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο, η οποία θα πρέπει να υποκαταστήσει τις ποσότητες αερίου από το ισραηλινό κοίτασμα με έκτακτες αγορές LNG, περιορίζοντας την ήδη εύθραυστη παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου. Το Ιράν αναγκάστηκε να διακόψει εν μέρει την παραγωγή φυσικού αερίου στο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο, το South Pars, έπειτα από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή που προκάλεσε πυρκαγιά σε μία από τις βασικές μονάδες επεξεργασίας του το Σάββατο.
Το σκηνικό συμπληρώνεται από τις πιέσεις στην ευρωπαϊκή αγορά που έρχονται από τη Γαλλία και την άνοδο των τιμών ρεύματος που προκάλεσε η απόφαση της ΕDF να θέσει εκτός λειτουργίας πυρηνική μονάδα ισχύος 1,5 GW για λόγους συντήρησης μετά τη διαπίστωση ρωγμών στον αντιδραστήρα. Η ΕDF αναμένεται να ελέγξει τρεις ακόμη μονάδες για ρωγμές, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον παροπλισμό μονάδων και ακόμη μεγαλύτερων πιέσεων στις τιμές ρεύματος σε όλη την Ευρώπη, αφού η Γαλλία αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγό ενέργειας της ∆υτικής Ευρώπης.
Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα
Για την Ελλάδα και την περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επιτείνουν τις ανησυχίες για εκτίναξη των τιμών ρεύματος το καλοκαίρι, όπου ο συνδυασμός αυξημένης ζήτησης, περιορισμένων διασυνδέσεων και χαμηλών υδάτινων αποθεμάτων είχαν ήδη θέσει σε εγρήγορση κυβέρνηση και αρμόδιους φορείς. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου στο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας που συνεδρίασε χθες στο Λουξεμβούργο έθεσε το ζήτημα των διαφορών στις τιμές ρεύματος που παρατηρούνται μεταξύ βόρειας και ΝΑ Ευρώπης και ζήτησε την ενεργοποίηση της task force, της ομάδας κρούσης για την ενέργεια που συστάθηκε έπειτα από πρόταση του πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μητσοτάκη. Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΝ, έπειτα από αίτημα της χώρας μας, η πρώτη συνεδρίαση της task force για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη τοποθετήθηκε χρονικά στο τέλος του Ιουνίου, ενώ η ολομέλειά της θα συγκληθεί τον Σεπτέμβριο.
Την ανησυχία του για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή εξέφρασε χθες μιλώντας στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης. «Μας ανησυχεί όλους όταν φλέγεται η Μέση Ανατολή και ελπίζουμε να μη δούμε τα χειρότερα. Ομως, όπως είπε και ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, θα πρέπει να δοθεί χρόνος και χώρος στη διπλωματία. Η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι ξέρει να διαχειρίζεται τις κρίσεις και να παρεμβαίνει όταν χρειάζεται», είπε ο υπουργός.
Η έκθεση της Ελλάδας στο Ισραήλ
Αν και δεν αναμένει σημαντική άμεση επίπτωση στην ελληνική οικονομία από τη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν, η Optima Bank δεν αποκλείει πιθανούς κινδύνους από την επιβράδυνση των τουριστικών ροών, καθώς και την αύξηση των τιμών της ενέργειας. Ειδικότερα, η Optima υπολογίζει πως κάθε αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 10 δολάρια μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ της Ελλάδας κατά 0,4%, ενώ κάθε αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 10 ευρώ ενδέχεται να προκαλέσει μείωση του ΑΕΠ κατά 0,3%.
Όσον αφορά την έκθεση της Ελλάδας στις δύο χώρες, αναφέρει πως, με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα έσοδα από τον τουρισμό από το Ισραήλ διαμορφώθηκαν στα 621 εκατ. ευρώ το 2024 ή στο 2,86% των συνολικών τουριστικών εσόδων της χώρας, και στο 0,3% του ΑΕΠ. Επίσης, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι ελληνικές εξαγωγές προς το Ισραήλ υπολογίζονται σε ένα δισ. ευρώ για το 2024 ή στο 2% των συνολικών εξαγωγών της χώρας και το 0,4% του ΑΕΠ. Οι ελληνικές εξαγωγές προς το Ιράν και τα τουριστικά έσοδα από το Ιράν είναι πολύ περιορισμένα, όπως σημειώνει.
