Μια λειτουργία που θυμίζει εκείνη του “Sign in with Google” ή “Sign in with Apple” και που, αν υλοποιηθεί ευρέως, μπορεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι διαχειρίζονται την πρόσβασή τους σε ψηφιακές υπηρεσίες.
Η ιδέα φαίνεται αρχικά πρακτική: ένα κουμπί, ένα login, λιγότεροι κωδικοί. Ποιος δεν θα ήθελε να αποφύγει τη διαδικασία εγγραφής, να θυμάται άλλο ένα password ή να αντιμετωπίζει ξεχωριστά αναγνωριστικά για κάθε εφαρμογή που χρησιμοποιεί καθημερινά; Ειδικά όταν αυτός ο ενιαίος τρόπος πρόσβασης συνοδεύεται από την ισχύ ενός τόσο διαδεδομένου εργαλείου όπως το ChatGPT, το οποίο σήμερα χρησιμοποιείται από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Ωστόσο, πίσω από την υπόσχεση της ευκολίας κρύβεται ένα σοβαρό ερώτημα στο κατά πόση εξουσία είμαστε έτοιμοι να δώσουμε σε μια μόνο εταιρεία για να λειτουργήσει ως «κλειδοκράτορας» της ψηφιακής μας ταυτότητας; Διότι το να επιτρέπουμε σε έναν μόνο πάροχο να μας αναγνωρίζει και να μας πιστοποιεί σε δεκάδες ή και εκατοντάδες εφαρμογές σημαίνει, πρακτικά, ότι του δίνουμε τα κλειδιά για να γνωρίζει πού μπαίνουμε, πότε, με ποιον τρόπο και, ενδεχομένως, τι κάνουμε εκεί.
Αυτό δεν είναι μια αφηρημένη θεωρία. Είναι ένα απολύτως υπαρκτό τεχνολογικό και ηθικό ζήτημα. Η ίδια η OpenAI μέχρι σήμερα έχει επανειλημμένα δεχθεί ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση των δεδομένων που συλλέγει από τους χρήστες του ChatGPT. Αν αυτός ο μηχανισμός ταυτοποίησης καθιερωθεί, τα δεδομένα αυτά δεν θα περιορίζονται πλέον μόνο σε συνομιλίες και ερωτήσεις μέσα στο ChatGPT, αλλά θα μπορούσαν να επεκταθούν και σε άλλες πλατφόρμες, από κοινωνικά δίκτυα μέχρι καταστήματα ηλεκτρονικού εμπορίου και υπηρεσίες ψυχαγωγίας.
Ο μεγάλος κίνδυνος εδώ είναι η δημιουργία ενός υπερ-προφίλ για κάθε χρήστη. Ένας ψηφιακός «φάκελος» που δεν θα περιέχει μόνο τι ρωτήσαμε στο ChatGPT, αλλά και τι αγοράσαμε, τι ώρα μπήκαμε στο Netflix, ποια άρθρα διαβάσαμε, ποιες επιλογές κάναμε σε ένα e-shop. Και όλα αυτά συγκεντρωμένα στα χέρια ενός ιδιωτικού οργανισμού που δεν υπόκειται σε διαρκή έλεγχο, παρά μόνο σε γενικές ρυθμίσεις για την προστασία προσωπικών δεδομένων.
Το επιχείρημα που πιθανόν να προβληθεί είναι ότι άλλες εταιρείες ήδη κάνουν το ίδιο. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η OpenAI, σε αντίθεση με παλιότερους παίκτες του χώρου, έχει αναπτυχθεί γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Και η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί χάρη στην ανάλυση και επεξεργασία τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων. Άρα, ένα εργαλείο που αρχικά δημιουργήθηκε για να απαντά σε ερωτήσεις, ενδέχεται να μετατραπεί στον τελικό κόμβο παρακολούθησης της διαδικτυακής μας δραστηριότητας.
Η ανησυχία δεν αφορά μόνο την ιδιωτικότητα, αλλά και τον έλεγχο. Τι συμβαίνει αν το σύστημα «Sign in with ChatGPT» υποστεί τεχνικό πρόβλημα ή κυβερνοεπίθεση; Τι γίνεται αν η πρόσβασή μας μπλοκαριστεί ή χαθεί; Όσο περισσότερο συγκεντρώνονται τα σημεία πρόσβασης στον ψηφιακό μας κόσμο, τόσο περισσότερο αυξάνεται και η εξάρτησή μας από έναν και μόνο φορέα. Στην ουσία, παραδίδουμε την ευχέρεια της ταυτοποίησης, δηλαδή της “ψηφιακής μας ύπαρξης”, σε ένα σύστημα που δεν ελέγχουμε και δεν γνωρίζουμε σε βάθος.
Ένα ακόμη πρόβλημα είναι και η αδιαφάνεια. Μέχρι σήμερα, η OpenAI δεν έχει δημοσιοποιήσει πόσες ή ποιες εταιρείες έχουν συμφωνήσει να υιοθετήσουν αυτόν τον μηχανισμό σύνδεσης. Δεν έχει παρουσιαστεί κάποιος κώδικας δεοντολογίας, ούτε ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο που να ορίζει τι επιτρέπεται να καταγράφεται, πώς αποθηκεύεται και πού χρησιμοποιείται η πληροφορία που θα συλλέγεται μέσω αυτής της σύνδεσης.
Η μετάβαση σε μια εποχή όπου η ταυτότητα του χρήστη «διαχειρίζεται» από μια μηχανή AI μπορεί να φαίνεται σαν το επόμενο λογικό βήμα. Όμως δεν πρέπει να αφήσουμε τη γοητεία της τεχνολογικής καινοτομίας να υποσκελίσει τις πολύ ουσιαστικές συζητήσεις γύρω από τα δικαιώματα, την ιδιωτικότητα και τη δημοκρατία στο ψηφιακό περιβάλλον.
Η εμπειρία του παρελθόντος έχει δείξει ότι η τεχνολογία κινείται πιο γρήγορα από την πολιτική και τη νομοθεσία. Αυτό που κάποτε φάνταζε αθώο μπορεί να εξελιχθεί σε εργαλείο παρακολούθησης, πολιτικής χειραγώγησης και διαρροής δεδομένων. Αν δεν μπουν από τώρα όρια, εγγυήσεις και κανόνες, η σύνδεση μέσω ChatGPT μπορεί να γίνει ένας ακόμη κρίκος σε μια αλυσίδα που μετατρέπει τον χρήστη από υποκείμενο σε αντικείμενο ανάλυσης και εκμετάλλευσης
