Σε μια από τις πιο πολυσυζητημένες νομικές μάχες της εποχής της Τεχνητής Νοημοσύνης, η κολοσσιαία και ιστορική Getty Images έχει ξεκινήσει αγωγή-μαμούθ κατά της βρετανικής εταιρείας Stability AI, κατηγορώντας την ότι χρησιμοποίησε 12 εκατομμύρια φωτογραφίες χωρίς άδεια ή αποζημίωση.
Η υπόθεση, η οποία εκδικάζεται τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναδεικνύει το κρίσιμο ερώτημα για το μπορεί η καινοτομία να προχωράει και εξελίσσεται χωρίς να παραβιάζονται τα πνευματικά δικαιώματα. Ο διευθύνων σύμβουλος της Getty, Κρεγκ Πίτερς μίλησε στο μεγάλο δίκτυο CNBC, χαρακτηρίζοντας την τακτική της Stability AI και άλλων εταιρειών ως μια μορφή “κλοπής” με τον μανδύα της προόδου. «Πολεμάμε έναν κόσμο σοφιστίας», δήλωσε, καταγγέλλοντας ότι νεοφυείς επιχειρήσεις Τεχνητής Νοημοσύνης εκμεταλλεύονται υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα για εμπορικούς σκοπούς, χωρίς να παρέχουν καμία αποζημίωση στους δημιουργούς.
Να σημειώσουμε πως η Stability AI, είναι βρετανική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης, που ιδρύθηκε το 2019 από τον Εμανουέλ Μοστακίς, ο οποίος μέχρι πρόσφατα διατελούσε CEO της εταιρείας. Έγινε γνωστή και δημοφιλής το 2022 με την κυκλοφορία του Stable Diffusion, ενός ισχυρού μοντέλου παραγωγής εικόνας από κείμενο, που προσέφερε εντυπωσιακά αποτελέσματα και ήταν ανοιχτού κώδικα.
Η ιστορική Getty Images
Η Getty Images, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες αδειοδότησης φωτογραφιών παγκοσμίως, ιδρύθηκε το 1995 από τον Μαρκ Γκέττυ και τον Τζόναθαν Κλάιν. Από τότε, έχει δημιουργήσει ένα εκτενές αρχείο με πάνω από 415 εκατομμύρια εικόνες και βίντεο, εξυπηρετώντας χιλιάδες μέσα ενημέρωσης, διαφημιστικές εταιρείες και επιχειρήσεις διεθνώς. Η εταιρεία λειτουργεί σε πάνω από 100 χώρες και το επιχειρηματικό της μοντέλο βασίζεται στην πώληση αδειών χρήσης για εικόνες υψηλής ποιότητας, γεγονός που καθιστά την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων της θεμελιώδη για την επιβίωση της.
Το να κινηθεί νομικά κατά της Stability AI ήταν μια απόφαση με τεράστιο κόστος. «Ξοδεύουμε εκατομμύρια σε μία μόνο υπόθεση», λέει ο Πίτερς, εξηγώντας ότι το κόστος της νομικής προσφυγής καθιστά αδύνατη τη δίωξη κάθε παραβίασης. Παρά το υψηλό οικονομικό ρίσκο, η Getty αποφάσισε να αντιμετωπίσει το ζήτημα προκειμένου να διαμορφώσει ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να επηρεάσει το σύνολο της βιομηχανίας.
Η άνοδος των κολοσσών της AI και το δόγμα της «δίκαιης χρήσης»
Η Stability AI, δημιουργός του γνωστού μοντέλου παραγωγής εικόνων από κείμενο Stable Diffusion, δεν είναι η μόνη που βρίσκεται στο στόχαστρο. Εταιρείες όπως η OpenAI, η Anthropic και η Mistral έχουν αντλήσει τεράστιες ποσότητες δεδομένων από το διαδίκτυο για να εκπαιδεύσουν τα λεγόμενα θεμελιώδη μοντέλα τους, τα οποία μπορούν να δημιουργούν εικόνες, κείμενα και ήχους με εντυπωσιακή πιστότητα. Η καινοτομία αυτή έχει εντυπωσιάσει, αλλά έχει ταυτόχρονα εγείρει έντονες νομικές και ηθικές συζητήσεις. Οι εταιρείες AI υπερασπίζονται τη χρήση υλικού που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα επικαλούμενες τη «δίκαιη χρήση», μια νομική αρχή, δηλαδή, που επιτρέπει, υπό προϋποθέσεις, τη χρήση τέτοιου υλικού χωρίς άδεια, όταν πρόκειται για «μετασχηματιστικές» χρήσεις. Ωστόσο, η Getty απορρίπτει αυτό το επιχείρημα ως υπεκφυγή. «Δεν είμαστε κατά της καινοτομίας», λέει ο Πίτερς. «Είμαστε κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού. Και αυτό που κάνουν είναι ακριβώς αυτό, αθέμιτος ανταγωνισμός!».
Δικαιοσύνη ή παρεμπόδιση της καινοτομίας και της εξέλιξης
Η υπόθεση Getty κατά Stability AI, της οποίας η πρώτη ακροαματική διαδικασία έχει οριστεί για τις 9 Ιουνίου, ίσως αποτελέσει σημείο καμπής για το, πώς οι νόμοι περί πνευματικής ιδιοκτησίας θα προσαρμοστούν στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να επηρεάσει ολόκληρη τη βιομηχανία περιεχομένου, αλλά και να ορίσει τα όρια της «δίκαιης χρήσης» στην εποχή της μηχανικής μάθησης. Η νομική αυτή διαμάχη δεν είναι η μόνη.
Οι New York Times έχουν μηνύσει την OpenAI, ενώ δισκογραφικές εταιρείες στρέφονται κατά πλατφορμών όπως η Suno και η Udio για παρόμοιες υποθέσεις. Καθώς ο κόσμος της Τεχνητής Νοημοσύνης εξελίσσεται με εκθετικό ρυθμό και προσελκύει επενδύσεις δισεκατομμυρίων από τεχνολογικούς γίγαντες όπως η Microsoft, η Amazon και η Google, το ερώτημα γίνεται όλο και πιο πιεστικό, για το ποιος ελέγχει τα δεδομένα του μέλλοντος και με ποιο τίμημα; Ο Πίτερς επιμένει ότι δεν πρόκειται για τεχνοφοβία αλλά για σεβασμό στη δημιουργικότητα και στους δημιουργούς. «Τα γεγονότα είναι με το μέρος μας», λέει. «Αλλά οι γεωγραφικές και νομικές δομές είναι ένα παγκόσμιο λαβύρινθο που συνεχίζουμε να εξερευνούμε». Οι μηχανές μαθαίνουν να ζωγραφίζουν, να γράφουν και να συνθέτουν! Ναι, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να μιμηθεί την δημιουργία, αλλά σε ποιον ανήκει, τελικά, αυτή; Η σύγκρουση ανάμεσα στην τεχνολογική πρόοδο και την ανθρώπινη έκφραση δεν είναι νομική υπόθεση, αλλά βαθύτατα υπαρξιακή.
Αν η δημιουργία γίνεται χωρίς μνήμη, χωρίς σεβασμό και χωρίς αμοιβή προς τον δημιουργό, τότε κινδυνεύει να χαθεί όχι μόνο το δικαίωμα, αλλά και η ίδια η αξία της έμπνευσης. Πάντα, πίσω από κάθε εικόνα, κάθε στίχο, κάθε ιδέα, υπάρχει ένας άνθρωπος.
