Το «Μεγάλο, Όμορφο Νομοσχέδιο» του Donald Trump σπρώχνει τα δημόσια οικονομικά των ΗΠΑ ακόμα περισσότερο προς την λάθος κατεύθυνση. Ασφαλώς, σημειώνει η UniCredit, η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν κινδυνεύει από μια κρίση αφερεγγυότητας ή από μια κανονική χρεοκοπία.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο επενδυτικός οίκος, υπάρχουν άλλοι, πιο ανεπαίσθητοι τρόποι με τους οποίους η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να μειώσει το χρέος της σε βάρος των επενδυτών.
Ακόμα και χωρίς να χάσουν καμία συμφωνημένη πληρωμή ομολόγων, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειώσουν το αυξανόμενο χρέος τους μέσω κρυφών μορφών «χρεοκοπίας» (default), όπως είναι η υποτίμηση του νομίσματος, η οικονομική καταστολή, η ανοχή της Fed προς τον πληθωρισμό, οι κρίσεις γύρω από το όριο χρέους και η μεροληπτική φορολογία.
Ένα default μπορεί να είναι διακριτικό και να μην οδηγήσει σε μια μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης ή χρέους.
Μάλιστα, όπως σημειώνει η UniCredit, κάτι τέτοιο δεν θα αποτελούσε μια ιστορική ανωμαλία. Παρότι οι ΗΠΑ θεωρούνται ένας άψογος οφειλέτης, υπάρχουν οκτώ φορές σε διάστημα μικρότερο των 300 χρόνων, στις οποίες δεν τήρησαν τις οικονομικές τους δεσμεύσεις.
· Από το 1775 έως το 1779, το Ηπειρωτικό Κογκρέσο χρηματοδότησε την Αμερικανική Επανάσταση με το Ηπειρωτικό Δολάριο, ένα παραστατικό νόμισμα (fiat). Το υπερβολικό τύπωμα χρήματος πυροδότησε υπερπληθωρισμό, καθιστώντας το νόμισμα άχρηστο μέχρι το 1781.
· Το 1790, ο Νόμος Χρηματοδότησης όρισε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα απορροφούσε τα πολεμικά χρέη των πολιτειών, αλλά οι πληρωμές τόκων καθυστέρησαν μέχρι το 1801 – πρόκειται για ένα de facto default.
· Το 1814, κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά της Μεγάλης Βρετανίας, οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να πληρώσουν τόκους ομολόγων σε χρυσό ή ασήμι – άλλο ένα default. Κατάφεραν να εκπληρώσουν ξανά τις υποχρεώσεις τους με καθυστέρηση μηνών.
· Το 1862, το κόστος του Εμφυλίου Πολέμου ξεπέρασε τα αποθέματα χρυσού. Με τους ξένους επενδυτές επιφυλακτικούς, το Κογκρέσο εξέδωσε greenbacks (το ισοδύναμο του σημερινού δολαρίου) που δεν υποστηρίζονταν από χρυσό και έχασαν γρήγορα το 80% της αξίας τους. Παραδόξως, μέχρι το 1879, η μεταπολεμική αισιοδοξία αποκατέστησε την ισχύ του δολαρίου, το οποίο θεωρήθηκε «εξίσου καλό με τον χρυσό».
· Το 1968, τα Ασημένια Πιστοποιητικά, που εξαργυρώνονταν σε ασήμι από το 1878, δεν υποστηρίζονταν πλέον από το μέταλλο.
· Στις 15 Αυγούστου 1971, ο πρόεδρος Νίξον ανέστειλε μονομερώς τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό, προκαλώντας υποτίμηση σχεδόν 10% μέσα σε ένα χρόνο και σηματοδοτώντας το τέλος του συστήματος Bretton Woods. Παρόλο που το «σοκ Νίξον» δεν περιελάμβανε καμία αποκήρυξη χρέους, ερμηνεύτηκε ως επιλεκτική αθέτηση πληρωμών (selective default), επειδή οι ΗΠΑ έπαψαν να τηρούν τη δέσμευσή τους προς ξένες κυβερνήσεις να ανταλλάσσουν δολάρια με χρυσό με σταθερή ισοτιμία 35 δολαρίων ανά ουγγιά.
H UniCredit βλέπει τέσσερις τρόπους με τους οποίους η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να μειώσει την αξία των θέσεων των επενδυτών σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ.
- Αποτυχία να ανεβάσει ή να αναστείλει το όριο χρέους. Μεσαία πιθανότητα – Μετά το 2026.
Το όριο χρέους εκτιμάται ότι επαρκεί έως τα τέλη του 2026 τουλάχιστον. Εάν το 2027 υπάρξει ένα τεχνικό default, θα είναι ένα βραχυχρόνιο επεισόδιο, καθώς οι επιπτώσεις στις αγορές θα είναι τόσο σοβαρές, ώστε θα αναγκάσουν τους πολιτικούς να καταλήξουν σε συμφωνία. Όμως, ακόμα και εάν το default δεν έχει καμία σχέση με ζητήματα φερεγγυότητας, οι συνέπειες για το καθεστώς ασφαλούς καταφυγίου του δολαρίου πιθανότατα θα ήταν μακροχρόνιες, τονίζει ο οίκος.
- Επιλογή ενός προέδρου της Fed που να εστιάζει περισσότερο στην ανάπτυξη παρά στον πληθωρισμό και άρα να «ροκανίζει» τις αποδόσεις των επενδυτών ομολόγων σε πραγματικούς όρους. Χαμηλή έως μέτρια πιθανότητα – Μετά τα μέσα του 2026.
- Υποτίμηση του δολαρίου και διάβρωση των ξένων τοποθετήσεων σε δολάρια – Συμβαίνει ήδη.
- Διακρίσεις από τις ΗΠΑ σε βάρος των ξένων. Χαμηλή πιθανότητα – Μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή.
Το άρθρο 899 του «Μεγάλου, όμορφου νομοσχεδίου», το οποίο καταργήθηκε πρόσφατα, στόχευε στην επιβολή φόρου παρακράτησης έως και 20% σε επενδυτές που κατοικούν σε χώρες που έχουν υιοθετήσει έναν «άδικο ξένο φόρο», όπως έναν φόρο ψηφιακών υπηρεσιών. Ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να θεωρηθεί μια μορφή οικονομικής καταστολής σε βάρος των ξένων. Το γεγονός ότι συζητήθηκε επίσημα στο Κογκρέσο εγείρει ανησυχία, τονίζει η UniCredit, καθώς εάν ποτέ υιοθετηθεί, θα είναι πιθανώς το πιο αποσταθεροποιητικό σενάριο για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς θα υπονόμευε μοιραία την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών στο δολάριο.
