Το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα βρίσκεται σε ανοδική τροχιά, με ρυθμούς που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν εντυπωσιακοί, αν λάβει κανείς υπόψη τη σχετική υστέρηση που είχε η χώρα μας στον ψηφιακό τομέα τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων Καταναλωτών (ECDB), η Ελλάδα αναμένεται να καταγράψει την τέταρτη υψηλότερη αύξηση στις ηλεκτρονικές πωλήσεις στην Ευρώπη την επόμενη τριετία. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να φτάσει το 10,5%, κάτι που τη φέρνει μπροστά από χώρες με παράδοση στις ψηφιακές αγορές, όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Πολωνία.
Αυτό το ποσοστό κρύβει πίσω του μια πραγματική αλλαγή στις συνήθειες των καταναλωτών, αλλά και στην προσαρμοστικότητα των επιχειρήσεων. Η πανδημία ίσως λειτούργησε ως καταλύτης, αλλά η στροφή προς τις ψηφιακές αγορές δεν ήταν παροδική. Οι Έλληνες καταναλωτές έχουν εξοικειωθεί πλέον με το να αγοράζουν διαδικτυακά, όχι μόνο προϊόντα που πριν από μερικά χρόνια θεωρούνταν «τυπικά» για το e-commerce – όπως ρούχα, παπούτσια ή κινητά – αλλά και πιο καθημερινά είδη, όπως τρόφιμα, προϊόντα για το σπίτι, καλλυντικά, ακόμη και υπηρεσίες. Αυτή η αλλαγή δεν είναι αμελητέα. Υποδηλώνει έναν νέο τρόπο ζωής, στον οποίο η ευκολία, η επιλογή και η σύγκριση τιμών γίνονται όλο και πιο σημαντικά.
Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι, παρά την πρόοδο, η ελληνική αγορά παραμένει σχετικά συγκεντρωμένη. Δηλαδή, λίγες μεγάλες επιχειρήσεις κρατούν σημαντικό μερίδιο, όπως συμβαίνει και σε αρκετές άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Αυτό δημιουργεί εμπόδια για μικρότερες ή νεοφυείς επιχειρήσεις, οι οποίες πρέπει να βρουν τρόπους να ξεχωρίσουν. Δεν είναι εύκολο να ανταγωνιστεί κανείς γίγαντες που έχουν ήδη εγκατεστημένη πελατειακή βάση και δυνατότητα μεγάλων επενδύσεων σε τεχνολογία και προβολή. Από την άλλη, οι μικρομεσαίοι διαθέτουν πλεονεκτήματα που αφορούν την ευελιξία, την καλύτερη κατανόηση της τοπικής αγοράς και – ίσως το πιο σημαντικό – τη δυνατότητα να χτίσουν ανθρώπινες σχέσεις με τους πελάτες τους, ακόμα και μέσα από μια οθόνη.
Η εικόνα που δίνει η ECDB για τις επιδόσεις της Ελλάδας αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν τη συγκρίνουμε με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Πιο ψηλά στη λίστα βρίσκονται η Γεωργία, η Βουλγαρία και η Μάλτα. Πρόκειται για αγορές που, όπως και η ελληνική, αναπτύσσονται γρήγορα επειδή είχαν μικρότερη ψηφιακή ωριμότητα τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό τους δίνει χώρο για άλματα, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, η πρόθεση για επένδυση και, βέβαια, ένα κοινό που είναι πρόθυμο να εμπιστευτεί το ψηφιακό κανάλι.
Η δυναμική του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα γίνεται ακόμη πιο αισθητή όταν τη δούμε στο ευρύτερο πλαίσιο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα συνολικά έσοδα από e-commerce έφτασαν τα 700 δισ. δολάρια το 2024 και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 900 δισ. έως το 2028. Η αύξηση αυτή δείχνει ότι το φαινόμενο δεν είναι ευκαιριακό, αλλά παρουσιάζει τάσεις έντονης εδραίωσης. Είναι μια σταδιακή και σταθερή μεταμόρφωση του λιανεμπορίου. Παρ’ όλα αυτά, η Ευρώπη, με προβλεπόμενη αύξηση 27%, παραμένει ουραγός σε ρυθμούς ανάπτυξης σε σύγκριση με άλλες περιοχές του κόσμου. Η Ασία (43%) προχωρά με μεγάλο ρυθμό αύξησης, οι ΗΠΑ ( 36%) τρέχουν, ενώ ακόμη και η Αφρική ( 53%) καταγράφει εντυπωσιακότατες επιδόσεις. Κι αυτό είναι ένα καμπανάκι για την ευρωπαϊκή ήπειρο, που καλείται να ενισχύσει την καινοτομία, την τεχνολογική εκπαίδευση και την ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεών της.
Για την Ελλάδα, αυτή η συγκυρία δημιουργεί μια σημαντική ευκαιρία. Δεν πρόκειται μόνο για θέμα πωλήσεων ή αριθμών. Είναι ένα μεγάλο παράθυρο για τις ελληνικές επιχειρήσεις να επαναπροσδιορίσουν το μοντέλο λειτουργίας τους. Να βρουν νέους τρόπους να συνδέονται με το κοινό τους, να αξιοποιούν τα εργαλεία που προσφέρει η τεχνολογία και να εξάγουν προϊόντα και ιδέες που μέχρι πριν από λίγο καιρό θα θεωρούνταν δύσκολο να σταθούν διεθνώς.
Το ζητούμενο από εδώ και πέρα είναι να διατηρηθεί αυτός ο θετικός ρυθμός, χωρίς να χαθεί η ποιότητα, η αξιοπιστία και η ανθρώπινη πλευρά του εμπορίου. Οι καταναλωτές έχουν περισσότερες επιλογές από ποτέ, αλλά παραμένουν ευαίσθητοι στην εξυπηρέτηση, στην αίσθηση ασφάλειας και στην εμπιστοσύνη που χτίζεται μέσα από συνέπεια και διαφάνεια. Αν οι ελληνικές επιχειρήσεις καταφέρουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην τεχνολογία και τη φροντίδα προς τον πελάτη, τότε το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν θα είναι απλά μια ψηφιακή λύση.
