Με την απόφασή του να βομβαρδίσει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και να εμπλακεί στον πόλεμο του Ισραήλ κατά του Ιράν, ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πρόσθεσε νέους γεωπολιτικούς κινδύνους σε μια ήδη εύθραυστη παγκόσμια οικονομία, βάζοντας τους αναλυτές σε μια αναγκαστική διαδικασία επανυπολογισμών υπό τα νέα δεδομένα που συνιστούν τεράστια αβεβαιότητα.
Μέχρι τις επιθέσεις του Σαββάτου, όπως γράφει το Bloomberg, στις χρηματοπιστωτικές αγορές και ως έναν βαθμό και μεταξύ των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ επικρατούσε η θεωρία ότι ο Τραμπ την τελευταία στιγμή δεν υλοποιεί κατά γράμμα τις απειλές ή τις μεγαλόστομες εξαγγελίες του. Μεταξύ των ενδιαφερομένων, μάλιστα, επικρατεί το ακρωνύμιο TACO από το «Trump Always Chickens Out» – σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά «Ο Τραμπ πάντα υποχωρεί στο τέλος».
Μάλιστα, είναι τέτοια η βεβαιότητα ώστε έχει τροφοδοτήσει τους ταύρους στις χρηματοπιστωτικές αγορές τους τελευταίους μήνες, ακόμη και παρά τις προειδοποιήσεις των οικονομολόγων για τις επιπτώσεις των δασμών Τραμπ στην παγκόσμια οικονομία.
Ενίσχυσε επίσης την αντίσταση άλλων χωρών που διαπραγματεύονται με τον Τραμπ, με το σκεπτικό ότι αφού αρχικά έδωσε μια πρώτη αναστολή 90 ημερών στην επιβολή των δασμών, στο τέλος θα κάνει πίσω. Οπότε, γιατί να ενδώσουν στις αξιώσεις του;
Επιχείρηση «Κεραυνός»
Ομως, η αιφνιδιαστική επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν και μάλιστα παρά τις αντιρρήσεις ένθερμων υποστηρικτών του μπορεί και να διαταράσσει την παραπάνω βεβαιότητα. Πολύ περισσότερο, όταν η κίνηση αυτή είναι κάτι που πολλοί προκάτοχοί του δίστασαν να αποφασίσουν για δεκαετίες, φοβούμενοι τις συνέπειες.
Οι άμεσες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία αυτού που οι ΗΠΑ έχουν ονομάσει «Επιχείρηση Midnight Thunder» εξαρτώνται από το πώς αντιδρά το Ιράν. Εάν τα πράγματα κλιμακωθούν, το Ιράν κλείσει τα στενά του Ορμούζ και οι τιμές του πετρελαίου εκτιναχθούν, θα είναι ένα ακόμη σοκ για μια παγκόσμια οικονομία που βρίσκεται ήδη σε εύθραυστη κατάσταση ως αποτέλεσμα της δασμολογικής πολιτικής του Τραμπ.
Αλλά ένα έμμεσο αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια ευρύτερη αναβαθμονόμηση του τρόπου με τον οποίο οι αγορές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε άλλες χώρες «διαβάζουν» τις απειλές του Τραμπ.
Τα τέσσερα σενάρια
To Bloomberg παραθέτει τέσσερις πιθανούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιδράσουν τα τεκταινόμενα στην παγκόσμια οικονομία.
1. Το πρώτο είναι ότι άλλες χώρες βλέπουν την προθυμία του Τραμπ να αναλάβει δράση ως δυσοίωνο προμήνυμα και ότι οι επιθέσεις θα επιφέρουν μια προσωρινή παύση στην τελευταία σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Κάτι που οδηγεί άλλες πρωτεύουσες να κάνουν σημαντικές παραχωρήσεις στην Ουάσιγκτον. Να «τρέξουν» για να εξασφαλίσουν τουλάχιστον τα περιγράμματα των εμπορικών συμφωνιών πριν από τη λήξη της 9ης Ιουλίου, ένα σενάριο που πιθανώς επιθυμεί ο Λευκός Οίκος. Μπορεί κανείς να το πει και «Ο κόσμος υποχώρησε», παραφράζοντας το «Ο Τραμπ υποχωρεί».
2. Το δεύτερο είναι ότι η επιδρομή του σαββατοκύριακου προκαλεί κλιμάκωση του πολέμου, άνοδο των τιμών του πετρελαίου, παγκόσμιο οικονομικό σοκ και ένα καλοκαίρι αναταραχής στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Σε απάντηση, ο Τραμπ αποφασίζει να μην επιβαρύνει το σοκ και παρατείνει την παύση των δασμών του. Αλλά η οικονομική ζημιά είναι πραγματική και η παρατεταμένη εμπορική αβεβαιότητα δεν βοηθάει πολύ. Σκεφτείτε το ως: Ο Τραμπ υποχωρεί ορθολογικά.
3. Το τρίτο είναι ότι οι ΗΠΑ και μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου πέραν πάσης προσδοκίας συνενώνονται για να μετριάσουν τις οικονομικές επιπτώσεις. Ένας συνδυασμός συλλογικής δράσης για σταθερές τιμές και αγορές πετρελαίου και ένα νέο πνεύμα συνεργασίας οδηγεί σε ελάχιστο σοκ για την παγκόσμια οικονομία. Αλλιώς… «Ο Τραμπ πορεύεται χέρι – χέρι με τον κόσμο».
4. Το τελικό σενάριο είναι το πιο δυσοίωνο. Σε αυτό, ο Τραμπ σε κρίση… μεγαλείου αποφασίζει ότι μια τολμηρή πορεία είναι η καλύτερη επιλογή. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το Ιράν παίζει το πιο δυνατό χαρτί του και κλείνει τα στενά του Ορμούζ. Ακόμη και αυτή την ώρα, ενώ οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται κατακόρυφα και οι αγορές κατρακυλούν, ο Τραμπ διπλασιάζει τους δασμούς του. Άλλες μεγάλες οικονομίες αντεπιτίθενται. Το παγκόσμιο εμπόριο καταρρέει. Ο κόσμος και οι ΗΠΑ βυθίζονται σε ύφεση. Ο Τραμπ δεν πτοείται. Οι εντάσεις φουντώνουν σε όλο τον κόσμο.
Ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος πλησιάζει. Ας το καταλάβουμε: No One Chickens Out. Σε απλά ελληνικά: Κανένας δεν υποχωρεί!
Σύμφωνα με το Bloomberg, υπάρχουν και άλλα πιθανά σενάρια, καθώς και ένας συνδυασμός κάποιων από τα παραπάνω – αυτό ενδεχομένως να είναι και πιο ρεαλστικό.
Σε κάθε περίπτωση ισχύει ως βασική αρχή ότι οι εμπορικοί πόλεμοι και άλλοι οικονομικοί πόλεμοι είναι πάντα λιγότερο οδυνηροί ή τραγικοί σε σχέση με τους πολέμους με όπλα. Όμως όλοι οι πόλεμοι έχουν οικονομικές συνέπειες. Και η τωρινή συγκυρία αποκλείεται να παραβιάσει αυτή την αρχή.
