Κατά γενική ομολογία και όχι μόνον από τις εκτιμήσεις Ευρωπαίων αναλυτών, η συμφωνία στην οποία κατέληξαν την περασμένη Κυριακή η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ είναι σαφώς άνιση και με όρους που ευνοούν αποκλειστικά τα αμερικανικά συμφέροντα εις βάρος των ευρωπαϊκών. Από ευρωπαϊκής πλευράς, το καλύτερο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι οι όροι της θα μπορούσαν να είναι και πολύ χειρότεροι.
Σε τελική ανάλυση οι δασµοί 15% που θα ισχύουν τελικά για τα ευρωπαϊκά προϊόντα είναι το ήµισυ του 30% που είχε απειλήσει αρχικά ο Ντόναλντ Τραµπ και σίγουρα χαµηλότερο από τους δασµούς που επιβάλλει τελικά σε άλλους εµπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Στον Καναδά επιβάλλει τελικά δασµούς 35%, στην Ινδία 25% και στην Ελβετία 39%. Και επιπλέον η συµφωνία δίνει, τουλάχιστον προς το παρόν, τέλος στην αβεβαιότητα που περιέβαλλε έως τώρα τις εµπορικές σχέσεις µε την Ουάσιγκτον.
Οσα έχουν ανακοινωθεί µέχρι στιγµής από τα αποτελέσµατα των συνοµιλιών στη Σκωτία δίνουν µια εικόνα περί του ποιοι κλάδοι και ποιες οµάδες θα υποστούν το µεγαλύτερο πλήγµα. Κυρίως όσον αφορά την Ε.Ε. βέβαια, δεδοµένου ότι αναγκάστηκε να δεσµευθεί πως θα εισάγει πολύ περισσότερη ενέργεια από τις ΗΠΑ και θα επενδύσει στην υπερδύναµη, µια δέσµευση συνολικού κόστους 1,3 τρισ. δολ. που, όπως επισηµαίνουν αναλυτές, είναι αµφίβολο κατά πόσον µπορεί να υλοποιηθεί.
Ο Τραµπ θεωρείται σχεδόν από όλους θριαµβευτής και η Ε.Ε. η χαµένη της υπόθεσης, µε την Capital Economics να προβλέπει µείωση του ΑΕΠ της Ε.Ε. κατά 0,5% και την Goldman Sachs να προεξοφλεί πως θα µειωθεί το ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 0,4% µέχρι το τέλος του 2026. ∆εν λείπουν όµως και οι αναλυτές, µεταξύ άλλων των New York Times και του BBC, που επιµένουν πως θα πληγούν οι Αµερικανοί καταναλωτές από την άνοδο των τιµών και µεσοπρόθεσµα η αµερικανική οικονοµία, καθώς θα επιταχυνθεί ο πληθωρισµός και θα µειωθούν οι προσλήψεις. Οι New York Times πιθανολογούν πως η διαδικασία έχει ήδη αρχίσει και επισηµαίνουν πως οι τιµές έχουν ήδη αρχίσει να ανεβαίνουν στις ΗΠΑ, οι προσλήψεις µειώνονται και η καταναλωτική εµπιστοσύνη υποχωρεί.
Ο κατ’ εξοχήν τοµέας στον οποίο εκτιµάται ότι ο Ντόναλντ Τραµπ και η αµερικανική οικονοµία είναι οι µεγάλοι νικητές είναι εκείνος της ενέργειας, εφόσον η Ε.Ε. δεσµεύτηκε να αγοράσει από τις ΗΠΑ πετρέλαιο και φυσικό αέριο αξίας 750 δισ. δολ. ∆εδοµένου, πάντως, ότι τις εισαγωγές ενέργειας τις ελέγχουν οι ιδιωτικές εταιρείες, είναι αµφίβολο πόσο εφαρµόσιµη είναι η δέσµευση της κ. Φον ντερ Λάιεν και αν τελικά θα υπάρξει τόσο όφελος για τις ΗΠΑ. Στον ζωτικής σηµασίας τοµέα των αυτοκινήτων, η Ε.Ε. µάλλον είναι και πάλι η χαµένη της υπόθεσης µολονότι εκ πρώτης όψεως φαίνεται να κατόρθωσε να προστατεύσει τον κλάδο που έως τώρα υπόκειτο σε δασµούς 27,5%, ενώ εφεξής θα υπόκειται στον ενιαίο δασµό του 15%. Ωστόσο, η Ε.Ε. θα µηδενίσει τους δασµούς στα αµερικανικά αυτοκίνητα, που σηµαίνει πως θα πωλούνται περισσότερα αµερικανικά αυτοκίνητα στην Ευρώπη. Σύµφωνα µάλιστα µε το λόµπι των γερµανικών αυτοκινητοβιοµηχανιών VDA, η συµφωνία θα πλήξει τις γερµανικές αυτοκινητοβιοµηχανίες και θα τους κοστίζει πολλά δισ. δολ. κάθε χρόνο. Και όχι µόνον. Το Κέντρο Ερευνας Αυτοκινήτων της Γερµανίας υπολογίζει πως ο κλάδος θα χάσει 70.000 θέσεις εργασίας, καθώς οι βιοµηχανίες θα µεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ για να αποφύγουν τους δασµούς.
Στους κερδισµένους ανήκει η ευρωπαϊκή βιοµηχανία µικροεπεξεργαστών και ειδικότερα η ολλανδική ASML, καθώς συµφωνήθηκε µηδενικός δασµός στον κλάδο και, όπως τόνισε η πρόεδρος της Κοµισιόν, η Ε.Ε. εισάγει και θα εξακολουθήσει να εισάγει από τις ΗΠΑ µικροεπεξεργαστές για µοντέλα τεχνητής νοηµοσύνης. Και σε αυτό το θέµα, πάντως, η κ. Φον ντερ Λάιεν δέχεται σκληρή κριτική και κατηγορείται πως έτσι παρατείνεται η τεχνολογική εξάρτηση της Ε.Ε. από τις ΗΠΑ και µένει πίσω ο στόχος της απεξάρτησής της και της κατάκτησης µιας τεχνολογικής εθνικής κυριαρχίας. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τις βιοµηχανίες αεροσκαφών, καθώς συµφωνήθηκαν µηδενικοί δασµοί για όλα τα αεροσκάφη και τα εξαρτήµατά τους, προφανώς επειδή η µακροχρόνια διαµάχη ανάµεσα στην Airbus και στην Boeing, που έκλεισε µόλις το 2021, είχε εξαντλήσει τη διάθεση των δύο βιοµηχανιών για νέο εµπορικό πόλεµο στον κλάδο. Οπως άλλωστε επισηµαίνουν αναλυτές του κλάδου, αν είχαν επιβληθεί δασµοί µπορεί σε αρχικό στάδιο να είχε κάποια οφέλη η Boeing που σύντοµα θα εξουδετερώνονταν από τα ευρωπαϊκά αντίποινα, ενώ θα πλήττονταν άµεσα ορισµένες αµερικανικές εταιρείες, όπως η Delta AirLines, που χρησιµοποιούν αεροσκάφη της Airbus.
Στα συν της συµφωνίας για την Ε.Ε. είναι το γεγονός ότι έµειναν αλώβητοι ο νόµος της Ε.Ε. για τις ψηφιακές αγορές και ο νόµος για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Προς το παρόν τουλάχιστον, η συµφωνία δεν προβλέπει καµία δέσµευση για τις ψηφιακές ρυθµίσεις µολονότι οι αµερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί, όπως η ΜΕΤΑ και η Apple, εξακολουθούν να ασκούν πιέσεις κατά της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας καθώς πλήττονται σαφώς τα έσοδά τους. Σύµφωνα µε σχετική µελέτη που δόθηκε στη δηµοσιότητα σχεδόν ταυτόχρονα µε τη συµφωνία, οι ψηφιακοί κανόνες της Ε.Ε. κοστίζουν στους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ 97,6 δισ. δολ. ετησίως.
