Το Jelly Star, ένα Android smartphone σε μέγεθος πιστωτικής κάρτας, κάνει όλα τα πράγματα που χρειάζεται ο σύγχρονος χρήστης –στέλνει emails και μηνύματα, παίρνει τηλέφωνα, δίνει οδηγίες μέσω GPS- όμως έχει μια μικροσκοπική οθόνη, που κανείς δεν θέλει να κοιτάζει για παραπάνω από μερικά δευτερόλεπτα.
Όμως αυτό είναι που κάνει αυτή τη συσκευή δημοφιλή. «Είναι υπερβολικά μικρή για να εθιστείς σε αυτήν και όταν την κοιτάζω, παθαίνω πονοκέφαλο. Ο τέλειος αποτρεπτικός παράγοντας», γράφει ένας σχολιαστής στο Reddit, καλώντας και άλλους να «μπουν στην επανάσταση και να απολαύσουν την απλή ζωή».
Η επανάσταση αυτή –ένα συλλογικό «όχι ευχαριστώ» που λένε όλο και περισσότεροι στην υψηλή τεχνολογία- δεν περιορίζεται στα μικροσκοπικά κινητά.
Οι πωλήσεις «χαζών» τηλεφώνων εκτινάσσονται, καθώς όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι τα smartphones επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα του ύπνου και την ψυχική υγεία, ιδίως στα παιδιά. H Wall Street Journal διαπιστώνει ότι «οι νέοι άνθρωποι ερωτεύονται την παλιά τεχνολογία», καθώς η Generation Z στρέφεται στα flip phones της δεκαετίας του ’90 και του 2000, στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, στα βινύλια, τα CD, ακόμα και τις κασέτες.
Όπως γράφει το CNN, η GenZ αναβιώνει το κίνημα των Λουδιτών, καθώς όλο και περισσότεροι γυρίζουν την πλάτη στις τεχνολογικές πλατφόρμες που εδώ και δύο δεκαετίες διεκδικούν όλο και μεγαλύτερο μέρος της προσοχής –και των χρημάτων μας. Το κίνημα αυτό φαίνεται να γίνεται ακόμα ισχυρότερο καθώς οι πλατφόρμες όπως το Instagram και το TikTok πλημμυρίζονται από περιεχόμενο που έχει παραχθεί από την τεχνητή νοημοσύνη.
Οι αρχικοί Λουδίτες ήταν εργάτες της κλωστοϋφαντουργίας στην αγροτική Αγγλία του 19ου αιώνα, οι οποίοι εξεγέρθηκαν ενάντια στην άνοδο των αυτοματοποιημένων μηχανών που απειλούσε να τους καταδικάσει στην ανεργία και την πείνα. Και ενώ ο όρος χρησιμοποιείται συχνά σήμερα σαν μια προσβολή για κάποιον που δεν καταλαβαίνει την τεχνολογία, οι σύγχρονοι Λουδίτες τον επαναπροσδιορίζουν.
Όπως οι αντάρτες της εποχής της Βιομηχανικής Επανάστασης, οι νέοι Λουδίτες δεν είναι κατά της τεχνολογίας αλλά κατά της εκμετάλλευσης, λέει στο CNN ο δημοσιογράφος τεχνολογίας και συγγραφέας Brian Merchant. Πολλοί από τους ανθρώπους που ασπάζονται σήμερα τον Λουδισμό είναι κάθε άλλο παρά ανενημέρωτοι τρελοί. Είναι νέοι που μεγάλωσαν με smartphones και γνωρίζουν πολύ καλά πόσο δελεαστική μπορεί να είναι η τεχνολογία.
Τον περασμένο μήνα, αρκετές δεκάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στη Νέα Υόρκη για μια συγκέντρωση με τίτλο «Η Αναγέννηση του Λουδισμού». Το Luddite Club, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε από μια ομάδα «πρώην screenagers» στο Μπρούκλιν, έχει επεκταθεί σε περισσότερα από 20 παραρτήματα σε λύκεια και κολέγια ανά τις ΗΠΑ.
Ο λόγος, σύμφωνα με τον Merchant, είναι γιατί «πολλοί άνθρωποι απλά φτάνουν στο σημείο καμπής τώρα». «Νομίζω ότι τελικά έχει να κάνει με μια εσωτερική απογοήτευση για την βαθιά αντιδημοκρατική ανάπτυξη και αξιοποίηση της τεχνολογίας για το κέρδος», εξηγεί. «Δεν είναι αντίθετοι στην ιδέα της ύπαρξης μιας οθόνης στην τσέπη μας… Το παράπονό τους είναι -και είναι δικαιολογημένο- ότι είναι γεμάτη με όλες αυτές τις εθιστικές και τοξικές εφαρμογές που αναπτύσσονται από εταιρείες της Silicon Valley για να εξυπηρετήσουν ένα στενό σύνολο συμφερόντων».
Στις μέρες μας, είμαστε όλοι εργάτες στο εργοστάσιο του διαδικτύου: Εμείς παρέχουμε τις εικόνες, γράφουμε τα κείμενα, ασχολούμαστε με τις διαφημίσεις, προωθούμε τα προϊόντα. Αυτή η εργασία συντηρεί μια άνιση τεχνολογική οικονομία στην οποία μια χούφτα εταιρειών, όπως οι Meta, Google και Amazon, αποκομίζουν κέρδη και πλουτίζουν τους μετόχους τους. Σε αντάλλαγμα, οι καταναλωτές λαμβάνουν ένα προϊόν σχεδιασμένο για να τους κρατά σε ένα ατελείωτο scrolling.
Όμως σήμερα, το μερίδιο των αληθινών ανθρώπων που ποστάρουν στα social media αρχίζει να μειώνεται. «Ίσως να οδεύουμε προς κάτι σαν το Posting Zero, ένα σημείο στο οποίο οι κανονικοί άνθρωποι – οι μη επαγγελματίες, μη εμπορευματοποιημένες, ακατέργαστες μάζες – σταματούν να μοιράζονται πράγματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς κουράζονται από τον θόρυβο, την τριβή και την έκθεση», έγραφε το καλοκαίρι ο Kyle Chayka του New Yorker.
Χωρίς όλους εμάς τους κανονικούς ανθρώπους και τα ανούσια posts για το τι φάγαμε για πρωινό και τι κάναμε στο γυμναστήριο, «θα υπάρχει μόνο στεγνό εταιρικό μάρκετινγκ, slop που παράγεται από την τεχνητή νοημοσύνη και σκουπίδια από διψασμένους απατεώνες που προσπαθούν να βγάλουν χρήματα από ένα συρρικνούμενο κοινό ηδονοβλεψιών», έγραψε ο Chayka.
Ο Mark Zuckerberg δείχνει να ξέρει ότι οδεύουμε προς τα εκεί. Πριν λίγο καιρό είχε παρουσιάσει το όραμά του για ένα μέλλον όπου οι «AI φίλοι» μας θα είναι περισσότεροι από τους ανθρώπινους. «Θα κάνετε scrolling στο feed σας και θα υπάρχει περιεχόμενο που ίσως μοιάζει με Reel στην αρχή, αλλά θα μπορείτε να μιλήσετε με αυτό ή να αλληλεπιδράσετε με αυτό και αυτό θα σας απαντήσει ή θα αλλάξει αυτό που κάνει. Όλα αυτά θα είναι αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης», είχε πει.
Μπορεί να λειτουργήσει, αν αρκετοί χρήστες παραμένουν προσκολλημένοι στην πλατφόρμα. Αλλά καθώς τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και παραπληροφόρησης θολώνουν λόγω των εικόνων της τεχνητής νοημοσύνης και των chatbots, αυτό ενδέχεται να φουντώσει ακόμα περισσότερο την αντίδραση απέναντι στην τεχνολογία.
«Εάν η παραπληροφόρηση που παράγεται από την τεχνητή νοημοσύνη είναι απλώς παντού, θα είναι πολύ πιο εύκολο να πούμε, “στο διάολο όλα αυτά” και απλώς να αποχωρήσουμε εντελώς από τις πλατφόρμες», λέει ο Merchant.
