Το μοντέλο αυτό δημιουργήθηκε μετά από την πολυετή μου εμπειρία και συνεργασία με τις οικογένειες που με επισκέπτονταν. Πρόκειται για ένα ολιστικό και πολυπαραγοντικό μοντέλο, το οποίο δημιούργησα για να εξηγώ στους γονείς το πώς χρειάζεται να συνεργαστούμε αλλά και το τι χρειάζεται να τροποποιήσουν, αλλά και ποιοι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα της λογοθεραπείας.
Βάσει αυτού του μοντέλου το παιδί θεωρείται μέρος ενός ευρύτερου συστήματος και όχι ως απομονωμένη μονάδα. Αυτό το μοντέλο μπορεί αν εξηγήσει μερικούς από τους πιο συχνούς μύθους που ακούγονται για τη λογοθεραπεία.
Μύθος 1: Η λογοθεραπεία αφορά αποκλειστικά στο παιδί και στον λογοθεραπευτή
Αλήθεια: Η οικογένεια (επικοινωνιακά χαρακτηριστικά, τρόπος διαπαιδαγώγησης, συμμετοχή στη θεραπεία, απόψεις-πιστεύω) επηρεάζει καθοριστικά την εξέλιξη.
Είναι κοινό φαινόμενο να έρχονται γονείς και να αφήνουν το παιδί τους στα «χέρια» μας για να κάνουμε τα «μαγικά» μας και να το «αλλάξουμε». Η εμπιστοσύνη είναι μεγάλη και ευχαριστούμε για αυτό, αλλά αγαπημένοι μου γονείς, δυστυχώς χωρίς εσάς δε θα τα καταφέρουμε το ίδιο καλά! Σας χρειαζόμαστε!
Χρειαζόμαστε να παρατηρήσετε κι εσείς τι χρειάζεται να αλλάξετε έτσι ώστε να συνεργαστούμε όλοι παρέα για το καλό του δικού σας παιδιού. Με αυτό τον τρόπο μας δείχνετε την πραγματική αποδοχή που έχετε απέναντι στις ανάγκες του παιδιού σας. Μας δείχνετε το δρόμο για να συμβάλλουμε σε μία πιο λειτουργική και αποτελεσματική παρέμβαση!
Μύθος 2: Η θεραπεία πρέπει να είναι ίδια για όλα τα παιδιά με παρόμοια δυσκολία
Αλήθεια: Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες του κάθε παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη ατομικά χαρακτηριστικά, οικογενειακά και κοινωνικά πλαίσια.
Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι πολλές! Οι εκπαιδεύσεις που μπορεί να κάνει ένας θεραπευτής επίσης πολλές! Όμως, για να πετύχει η συνταγή χρειάζεται να «παντρευτούν» οι προσεγγίσεις και να δημιουργηθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα βασιζόμενο στις ατομικές ανάγκες του παιδιού και της οικογένειας, λαμβάνοντας όμως υπόψη, κάθε φορά, και την συναισθηματική συνθήκη που βρίσκεται το κάθε παιδί ή/και οικογένειά του.
Ευελιξία και δημιουργικότητα σε συνδυασμό με μία καλή παρατήρηση θα δώσουν ένα καλύτερο αποτέλεσμα στην παρέμβασή μας.
Μύθος 3: Δεν έχει σημασία πώς είναι οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια, αρκεί το παιδί να κάνει συνεδρίες
Αλήθεια: Η σχέση ζευγαριού, η συνεργασία των γονέων και το οικογενειακό σύστημα επηρεάζουν έμμεσα αλλά ουσιαστικά την πρόοδο του παιδιού.
Η λογοθεραπευτική πρόοδος ενός παιδιού δεν εξαρτάται μόνο από τις ατομικές του δυνατότητες ή τις τεχνικές που εφαρμόζει ο θεραπευτής. Αντιθέτως, το οικογενειακό σύστημα αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα. Όταν οι γονείς λειτουργούν σε ένα κλίμα ασφάλειας, συνεργασίας και αμοιβαίας υποστήριξης, δημιουργούν ένα σταθερό πλαίσιο για το παιδί που ευνοεί τη συναισθηματική του ηρεμία, την αυτοεκτίμηση και τελικά την αφομοίωση νέων δεξιοτήτων.
Η σχέση του ζευγαριού λειτουργεί ως υπόβαθρο στην καθημερινότητα του παιδιού. Αν υπάρχουν εντάσεις, ασυνέπειες ή αντικρουόμενα πρότυπα επικοινωνίας και διαπαιδαγώγησης, το παιδί ενδέχεται να εκφράσει αυξημένο άγχος, ανασφάλεια ή σύγχυση, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητά του να ανταποκριθεί σε θεραπευτικές απαιτήσεις.
Αντίθετα, όταν οι γονείς παρουσιάζουν κοινή στάση, αμοιβαία ενθάρρυνση και εμπλοκή στη θεραπευτική διαδικασία, στέλνουν στο παιδί το μήνυμα ότι η προσπάθεια και η συνεργασία έχουν αξία. Ακόμη και αν δεν εμπλέκονται άμεσα σε κάθε συνεδρία, η στάση τους στο σπίτι και ο τρόπος που μεταφέρουν το θεραπευτικό πνεύμα στην καθημερινότητα μπορεί να ενισχύσει καθοριστικά τα οφέλη της θεραπείας.
Η λογοθεραπεία, επομένως, δεν είναι ένα απομονωμένο τεχνικό εγχείρημα. Είναι μια διαδικασία βαθιά ανθρώπινη, που λαμβάνει χώρα μέσα σε ένα πλέγμα σχέσεων. Η ενίσχυση του ίδιου του συστήματος του παιδιού – της οικογένειάς του – είναι εξίσου σημαντική με την ενίσχυση των λεκτικών του δεξιοτήτων.
Μύθος 4: Η πρόοδος είναι αποκλειστικά ευθύνη του παιδιού
Αλήθεια: Η αυτονομία στο σπίτι, η συμμετοχή των γονιών στη θεραπεία και η συνολική υποστήριξη του παιδιού αποτελούν δομικά στοιχεία της επιτυχίας.
Όταν το παιδί ενισχύεται στην αυτονομία του μέσα στο σπίτι — όπως το να εκφράζει ανάγκες, να συμμετέχει σε καθημερινές δραστηριότητες ή να αναλαμβάνει μικρές ευθύνες — ενδυναμώνεται η αυτοπεποίθησή του και καλλιεργούνται γλωσσικές και κοινωνικές δεξιότητες με φυσικό τρόπο.
Επιπλέον, αν το σκεφτούμε λίγο, η Λογοθεραπευτική παρέμβαση μπορεί να παρουσιαστεί και ως μία διαδικασία «επίλυσης μικρών προβλημάτων» π.χ. ο τρόπος που θα εκφράσω ένα φώνημα και πώς θα τον τροποποιήσω για να ακουστεί πιο καθαρός, είναι ένα είδος διαδικασίας επίλυσης προβλήματος.
Για να λύσει ένα παιδί αυτό το «πρόβλημα», χρειάζεται να το έχουν αφήσει στο σπίτι να μάθει να διαχειρίζεται δυσκολίες και να μη το κάνουν άλλοι για εκείνο. Να έχει την αίσθηση της αυτονομίας, δηλαδή, έτσι ώστε να προσπαθεί στα δύσκολα!
Παράλληλα, η ενεργή και σταθερή συμμετοχή των γονιών στη θεραπευτική διαδικασία (π.χ. μέσω της εφαρμογής οδηγιών στο σπίτι ή της επικοινωνίας με τον θεραπευτή) διασφαλίζει τη συνέχεια και τη συνέπεια της παρέμβασης. Όταν το παιδί νιώθει ότι υποστηρίζεται, χωρίς πίεση αλλά με σαφή όρια και καθοδήγηση, η πρόοδος δεν περιορίζεται μόνο στο πλαίσιο της συνεδρίας — μεταφέρεται και εμπεδώνεται στην καθημερινότητα.
Μύθος 5: Το παιδί «θα μιλήσει μόνο του», δεν χρειάζεται να παρέμβουμε σε άλλα επίπεδα
Αλήθεια: Οι παρεμβάσεις δεν περιορίζονται στη γλώσσα, αλλά εντάσσονται σε ένα ολιστικό πλαίσιο, όπου ενισχύονται δεξιότητες, περιβάλλοντα, στάσεις και σχέσεις.
Η λογοθεραπεία δεν αφορά μόνο στη βελτίωση της άρθρωσης ή του λεξιλογίου. Πρόκειται για μια δυναμική διαδικασία που λαμβάνει υπόψη το παιδί ως σύνολο: τις γνωστικές, κινητικές, συναισθηματικές του δεξιότητες, αλλά και τα πλαίσια μέσα στα οποία αλληλεπιδρά.
Η παρέμβαση επεκτείνεται στο σπίτι, στο σχολείο, στις σχέσεις με τους άλλους, και εμπλέκει γονείς και θεραπευτές σε έναν κοινό στόχο: να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό σύστημα που καλλιεργεί τη μάθηση, την επικοινωνία και την αυτονομία του παιδιού.
Οι μύθοι γύρω από τη λογοθεραπεία συχνά λειτουργούν ως εμπόδια στη θεραπευτική πρόοδο. Μέσα από μια συστημική και εξατομικευμένη προσέγγιση, μπορούμε να δούμε το παιδί ολόπλευρα και να παρέμβουμε ουσιαστικά. Η εμπλοκή της οικογένειας δεν είναι συμπληρωματική, αλλά καθοριστική για την επιτυχία.
