Την ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ξεμπλοκάρισμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης θα επιδιώξουν Ελλάδα και Κύπρος σε ένα κοινό μέτωπο ανάδειξης της ευρωπαϊκής διάστασης του έργου του 1,9 δισ. ευρώ που συγχρηματοδοτείται με 657 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται, σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, και η τηλεδιάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί σήμερα υπό την ομπρέλα της Ε.Ε., η οποία επανέρχεται έπειτα από μήνες απουσίας από τα τεκταινόμενα γύρω από το έργο, αλλά και η κοινή παρέμβαση των υπουργών Ενέργειας των δύο χωρών, Σταύρου Παπασταύρου και Γιώργου Παπαναστασίου, στο επόμενο Συμβούλιο Υπουργών στις 15 Ιουλίου.
«Το έργο αυτό δεν είναι διμερές – είναι ευρωπαϊκό. Το έχω θέσει ήδη δύο φορές στο Συμβούλιο Υπουργών: πρόκειται για ευρωπαϊκό έργο στρατηγικής σημασίας και αναμένουμε από την Ευρώπη να πάψει να είναι σιωπηλή. Οφείλει να μιλήσει δυνατά, να είναι απαιτητική απέναντι σε κράτη που διεκδικούν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. ∆ιαφορετικά, τα κονδύλια πρέπει να διακοπούν. Ελλάδα και Κύπρος οφείλουν να υιοθετήσουν αυστηρή στάση και να διαμηνύσουν ξεκάθαρα ότι καμία τρίτη χώρα δεν μπορεί να παρεμβαίνει ή να παρεμποδίζει κρίσιμα ευρωπαϊκά έργα υποδομής χωρίς συνέπειες. ∆εν μπορεί να διεκδικεί ευρωπαϊκούς πόρους όταν παρακωλύει την υλοποίηση ευρωπαϊκών έργων. Αυτή ακριβώς είναι και η γραμμή που, μαζί με τον συνάδελφο κ. Παπασταύρου, θα προβάλουμε στο επόμενο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στις 15 Ιουλίου», ανέφερε ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Γιώργος Παπαναστασίου, όταν ρωτήθηκε σχετικά στους «∆ιαλόγους της Νισύρου» το Σαββατοκύριακο. Η άποψη που διατυπώνεται και από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να παρέμβει και να στηρίξει και το συγκεκριμένο έργο, με τον ίδιο τρόπο που στηρίζει την κατασκευή υποβρύχιων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα, απαιτώντας απ’ όλους να σέβονται το διεθνές δίκαιο της θάλασσας.
Ο Κύπριος υπουργός διαβεβαίωσε, επίσης, ότι εντός των επομένων ημερών η ΡΑΕΚ θα εγκρίνει τα πρώτα 25 εκατ. ευρώ για τον GSI, όπως προβλέπει η διακρατική συμφωνία με την Ελλάδα για τα πρώτα πέντε χρόνια κατασκευής του έργου. Πρόκειται για σαφή αλλαγή στάσης της κυπριακής πλευράς που μέχρι πρότινος εμφανιζόταν επιφυλακτική ως προς τη συνέχιση της χρηματοδότησης του έργου δεδομένης της γεωπολιτικής αβεβαιότητας.
Τόσο η αναδίπλωση της Κύπρου όσο και οι πιέσεις που άσκησε δημοσίως το προηγούμενο διάστημα η διοίκηση του Α∆ΜΗΕ προς τη ΡΑΕΚ και ο συντονισμός για την κινητοποίηση της Κομισιόν, συνδέονται με τις προσπάθειες να κρατηθεί ζωντανό το έργο ενόψει του Αυγούστου που λήγουν οι προκαταβολές που έχει λάβει η Nexans για τη συνέχιση της κατασκευής του υποβρύχιου καλωδίου. Ο Α∆ΜΗΕ, σύμφωνα με τις δημόσιες δηλώσεις της διοίκησης, έχει δαπανήσει συνολικά περί τα 300 εκατ. ευρώ για τον GSI (250 εκατ. για την κατασκευή του καλωδίου και 50 εκατ. για την εξαγορά του από τον προηγούμενο φορέα υλοποίησης) χωρίς να έχει ανακτήσει τίποτα μέχρι στιγμής. Η διοίκηση του Α∆ΜΗΕ διεμήνυσε προς πάσα κατεύθυνση ότι χωρίς τις αποφάσεις από τις ρυθμιστικές αρχές για την ανάκτηση δαπανών δεν διασφαλίζεται η χρηματοδότηση του έργου, o A∆ΜΗE θα σταματήσει να πληρώνει τη Nexans και η γαλλική εταιρεία με τη σειρά της θα σταματήσει την παραγωγή του καλωδίου.
Η κρίσιμη ημερομηνία του Αυγούστου πλησιάζει και το τοπίο τουλάχιστον γύρω από το χρηματοδοτικό είναι κρίσιμο να ξεκαθαρίσει, για να παραμείνει ζωντανό το έργο και να δοθεί ο χρόνος στη διπλωματία για την επίλυση του γεωπολιτικού που θα κρίνει οριστικά την τύχη του. Η αναμενόμενη έγκριση από τη ΡΑΕΚ της ανάκτησης των 25 εκατ. ευρώ σε συνέχεια της απόφασης της ΡΑΑΕΥ για την ανάκτηση από 1ης Ιουλίου 7,3 εκατ. ευρώ από τους Ελληνες καταναλωτές, θα δώσει στον Α∆ΜΗΕ τη δυνατότητα να συνεχίσει τις πληρωμές προς τη Nexans ώστε να μην προχωρήσει σε παύση παραγωγής. Μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πότε η ΡΑΕΚ θα εγκρίνει τη σχετική απόφαση αναμένεται σήμερα στην τηλεδιάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί υπό τη Γενική ∆ιεύθυνση Ενέργειας της Ε.Ε., τη συμμετοχή των δύο Ρυθμιστικών Αρχών, του Α∆ΜΗΕ και εκπροσώπων των υπουργείων Ενέργειας των δύο χωρών.
Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον Α∆ΜΗΕ, έχει ολοκληρωθεί το 60% των ερευνών βυθού και απομένει το 40% του τμήματος στα διεθνή ύδατα. Με βάση τις εκτιμήσεις του Α∆ΜΗΕ μπορούν να ολοκληρωθούν σε διάστημα ενός τριμήνου, που σημαίνει ότι παραμένει εφικτό το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί για έναρξη της πόντισης του καλωδίου εντός του 2026. Ο αντιπρόεδρος, πάντως, της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης ερωτηθείς σχετικά στους «∆ιαλόγους της Νισύρου» αν και απέφυγε να δώσει μια άμεση απάντηση, έστειλε μήνυμα αισιοδοξίας. «Παρόμοιες συζητήσεις σαν και αυτές που κάνουμε τώρα για τη διασύνδεση, κάναμε πριν από μερικούς μήνες για το τουρκολιβυκό μνημόνιο και την ισχύ του νοτίως της Κρήτης, όπως και για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. ∆εν τις κάνουμε πια. Κάτι θέλω να πω με αυτό, κρατήστε το», είπε.
