«Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή έχει βελτιωθεί, αλλά απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις. Η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη στους φυσικούς κινδύνους και τα τελευταία χρόνια υπέστη σημαντικές οικονομικές ζημίες λόγω τέτοιων συμβάντων».
Μέσα σε αυτές τις τρεις γραμμές συμπυκνώνεται το προειδοποιητικό μήνυμα της Κομισιόν στην Αθήνα γι’ αυτά που βρίσκονται μπροστά μας και απειλούν όχι μόνο τη δημοσιονομική ισορροπία της χώρας αλλά και τις ζωές χιλιάδων πολιτών.
Είναι ενδεικτικό ότι στην τελευταία της Έκθεση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών οι οποίες σχετίζονται με τη ζέστη και έχει το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας στην Ευρώπη.
«Εάν δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, οι θάνατοι λόγω καύσωνα θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 40 φορές», καταλήγει στο μακάβριο συμπέρασμα της.
Οι καταστροφές και οι επιπτώσεις
Σύμφωνα με την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για την αποτελεσματικότητα των μέτρων πρόληψης έναντι των δασικών πυρκαγιών, η έκταση που κάηκε το 2023, ως ποσοστό της συνολικής επιφάνειας της Ελλάδας, ήταν υπερτριπλάσια του ετήσιου μέσου όρου για
την περίοδο 2006-2022!
Όπως σημειώνει, δε, η Κομισιόν στη δική της Έκθεση, μεταξύ του 2006 και του 2024 κάθε χρόνο καιγόταν το 0,38 % της χώρας κατά μέσο όρο, ποσοστό που είναι το δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ και η πυρκαγιά στην Αλεξανδρούπολη το 2023 ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία
της ΕΕ.
Πέρα από τις προφανείς επιπτώσεις στο κλίμα της χώρας, η αυξανόμενη συχνότητα και σοβαρότητα των δασικών πυρκαγιών μπορεί να καταβάλει τις επιχειρήσεις διάσωσης και να εξαντλήσει τους πόρους έκτακτης ανάγκης. Με απλά λόγια, οι κλιματικοί κίνδυνοι έχουν άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία και την κοινωνία της Ελλάδας. Είναι ενδεικτικό ότι μεταξύ του 1980 και του 2023 η Ελλάδα κατέγραψε οικονομικές ζημίες άνω των 16 δισ. ευρώ λόγω ακραίων καιρικών και κλιματικών φαινομένων. Μόνο το 5 % των οικονομικών ζημιών κατά την ίδια περίοδο καλύπτονταν από ασφάλιση, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα ασφαλιστικής κάλυψης έναντι ακραίων φαινομένων στην ΕΕ, ιδίως έναντι δασικών πυρκαγιών και θυελλών.
Στην άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, η λειψυδρία έχει ήδη σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνία και συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την Ελλάδα και άλλες μεσογειακές χώρες. Μεταξύ του 2019 και του 2023, κατά μέσο όρο πάνω από 4 000 km² των οικοσυστημάτων της χώρας πλήττονταν από ξηρασία κάθε έτος. Το 2023 η καταιγίδα Daniel έφερε 80 cm βροχόπτωσης σε μία ημέρα, προκαλώντας πλημμύρες μεγάλης κλίμακας στην κεντρική Ελλάδα και αυξάνοντας τον κίνδυνο υδατογενών νόσων, όπως η λεπτοσπείρωση.
Μέτρα πρόληψης
Κατά τα τελευταία έτη η Ελλάδα έχει λάβει μέτρα για να ενισχύσει την ετοιμότητά της να διαχειρίζεται τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Σημείωσε πρόοδο όσον αφορά τη δημιουργία ισχυρών εθνικών δομών διακυβέρνησης που ενσωματώνουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στις τομεακές πολιτικές και ενισχύουν τους μηχανισμούς παρακολούθησης. Η Ελλάδα προσδιόρισε τομείς που είναι ευπαθείς, όπως η υγεία, ο τουρισμός, η γεωργία και οι υποδομές, και δημιούργησε το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή για την παρακολούθηση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα.
Ωστόσο, όπως σημειώνει η Κομισιόν, παρά τις προσπάθειες αυτές, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την εφαρμογή των οικείων στρατηγικών προσαρμογής λόγω ανεπαρκών ανθρώπινων και οικονομικών πόρων.
