γράφει η Φωτεινή Οικονομοπούλου
Η fast fashion έχει γίνει το σύμβολο της εποχής μας: εντυπωσιακά φθηνά ρούχα που φτάνουν στα χέρια μας σε ελάχιστο χρόνο. Όμως, ποιο είναι το πραγματικό κόστος; Ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του BBC φέρνει στο φως τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια του Shein, του γίγαντα της γρήγορης μόδας, που βασίζεται στην υπερπαραγωγή και το ελάχιστο δυνατό κόστος.
Σε μία γειτονιά της κινεζικής πόλης Guangzhou, γνωστή ως «το χωριό του Shein», η εργασία δεν σταματά ποτέ. Οι ραπτομηχανές δουλεύουν ασταμάτητα, και οι εργάτες εργάζονται κατά μέσο όρο 75 ώρες την εβδομάδα, έχοντας μόνο μία μέρα ξεκούρασης τον μήνα.
Εξουθενωτικές συνθήκες
«Όταν ο μήνας έχει 31 ημέρες, θα εργαστώ τις 30», δήλωσε ένας εργάτης ανώνυμα στο BBC. Μια 49χρονη εργαζόμενη περιγράφει ότι εργάζεται 10-12 ώρες καθημερινά, ενώ τις Κυριακές «ξεκουράζεται» δουλεύοντας τρεις ώρες λιγότερο. Η αμοιβή τους δεν ανταποκρίνεται ούτε στις βασικές ανάγκες τους, με τον μέσο μηνιαίο μισθό να φτάνει τα 300 ευρώ. Οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να κάνουν υπερωρίες για να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, το οποίο εξακολουθεί να μην καλύπτει το κόστος ζωής.
Νομικά «παραθυράκια»
Παρόλο που η κινεζική νομοθεσία προβλέπει εβδομαδιαία όρια εργασίας στις 44 ώρες, τα εργοστάσια εκμεταλλεύονται διατάξεις που επιτρέπουν υπερωρίες σε «ειδικές περιπτώσεις». Οι εργοδότες εκμεταλλεύονται επίσης την έλλειψη ελέγχων και τη μεγάλη ζήτηση που επιβάλλει το μοντέλο της fast fashion.
Το ρεπορτάζ σημειώνει ότι οι εγκαταστάσεις του Shein προσφέρουν ικανοποιητικές συνθήκες από πλευράς φωτισμού και θερμοκρασίας, ενώ αφίσες ενθαρρύνουν τους εργάτες να καταγγείλουν περιπτώσεις παιδικής εργασίας. Ωστόσο, η χρήση ανηλίκων αποκαλύφθηκε το 2024, όταν η ίδια η εταιρεία αναγκάστηκε να παραδεχτεί παραβάσεις.
Η «άλλη όψη» της Fast Fashion
Η απασχόληση σε εργοστάσια όπως αυτά του Shein δεν είναι απλώς εργασία· είναι αγώνας επιβίωσης. Μια εποχιακή εργαζόμενη εξομολογείται στο BBC ότι δουλεύει εξαντλητικά για να στηρίξει τα δύο παιδιά της, που ζουν με τους παππούδες τους. Παράγει περίπου δέκα μπλουζάκια την ώρα για λιγότερο από ένα δολάριο το καθένα.
Ο ρόλος μας ως καταναλωτές
Η ευθύνη για τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια της fast fashion βαραίνει όχι μόνο τις εταιρείες αλλά και τους καταναλωτές. Η ζήτηση για φθηνά και γρήγορα προϊόντα δημιουργεί ένα σύστημα που στηρίζεται στην εκμετάλλευση. Πώς μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση; Με την επιλογή βιώσιμων brands, τη μείωση της κατανάλωσης και τη στήριξη εργαζομένων μέσω κοινωνικών οργανώσεων.
Το ρεπορτάζ του BBC λειτουργεί ως υπενθύμιση για το πραγματικό κόστος της fast fashion. Η χαμηλή τιμή ενός ρούχου συχνά σημαίνει την εκμετάλλευση ανθρώπινου δυναμικού. Είναι καιρός, λοιπόν, να επανεξετάσουμε τις καταναλωτικές μας συνήθειες και να απαιτήσουμε δικαιοσύνη για τους εργάτες της βιομηχανίας.
