Παρά την πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού, το εισοδηματικό τοπίο για την πλειοψηφία των εργαζομένων παραμένει ζοφερό. Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» για τον Δεκέμβριο του 2024:
- Περίπου 1,57 εκατομμύρια εργαζόμενοι – ή 66% του συνόλου – έχουν καθαρές αποδοχές έως 957 ευρώ.
- Το 31% των εργαζομένων λαμβάνει κάτω από 900 ευρώ μεικτά.
- Το 46% αμείβεται με κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά, με τις καθαρές αποδοχές να διαμορφώνονται ακόμη χαμηλότερα.
Η «πλατιά» βάση της μισθολογικής πυραμίδας αποτυπώνει ξεκάθαρα το έλλειμμα ποιοτικών και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, αλλά και τη στασιμότητα στη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν την ενίσχυση του μέσου μισθού.
Η φορολογία «καταπίνει» τον μισθό
Το φορολογικό βάρος παραμένει υψηλό, επηρεάζοντας δραματικά τις καθαρές αποδοχές. Ενδεικτικά:
- Μεικτές αποδοχές 1.500 ευρώ οδηγούν σε 1.153 ευρώ καθαρά.
- Μεικτός μισθός 3.000 ευρώ καταλήγει σε 2.035 ευρώ καθαρά – μια απώλεια που αγγίζει το 33% λόγω φόρων και εισφορών.
Η υφιστάμενη φορολογική κλίμακα, με το πρώτο όριο συντελεστή 9% να παραμένει στα 10.000 ευρώ, εντείνει τις πιέσεις στους χαμηλόμισθους και καθιστά την αύξηση των καθαρών αποδοχών εξαιρετικά δύσκολη.
Οι αιτίες πίσω από τη χαμηλή αμοιβή
Τρεις είναι οι βασικοί λόγοι που εξηγούν τη «διόγκωση» των χαμηλών εισοδημάτων:
- Έμφαση στη μείωση της ανεργίας: Η αύξηση των προσλήψεων επικεντρώνεται κυρίως σε χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας, περιορίζοντας τον μέσο μισθό.
- Διοικητική αύξηση κατώτατου μισθού: Οι αυξήσεις δεν συνοδεύονται από αντίστοιχη βελτίωση στις υπόλοιπες μισθολογικές βαθμίδες, με αποτέλεσμα να «παγώνουν» οι αποδοχές της μεσαίας τάξης.
- Απουσία συλλογικών συμφωνιών: Η έλλειψη κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων δυσχεραίνει τη μετάβαση σε ανώτερα μισθολογικά επίπεδα.
Τρεις πιθανές παρεμβάσεις
Για να βελτιωθεί η καθαρή αμοιβή, προτείνονται τρεις λύσεις, οι οποίες όμως συνεπάγονται σημαντικό δημοσιονομικό κόστος:
- Μείωση ασφαλιστικών εισφορών – Ακόμη και μια μικρή μείωση κατά 0,5% έχει περιορισμένη επίδραση στα καθαρά εισοδήματα.
- Τιμαριθμοποίηση φορολογικής κλίμακας – Η προσαρμογή των εισοδηματικών κλιμακίων θα ανακούφιζε κυρίως τα χαμηλά και μεσαία στρώματα.
- Μείωση φορολογικών συντελεστών – Ιδιαίτερα για τα μεσαία εισοδήματα, αλλά με σημαντικό δημοσιονομικό αντίκτυπο.
Η επιμονή της ελληνικής αγοράς εργασίας σε χαμηλόμισθες δομές, σε συνδυασμό με το βαρύ φορολογικό πλαίσιο, περιορίζει την αγοραστική δύναμη και τις προοπτικές των εργαζομένων. Η επαναδιαπραγμάτευση του πλαισίου αποδοχών – μέσα από κλαδικές συμφωνίες, μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό σύστημα και στοχευμένες ενισχύσεις από την Πολιτεία – συνιστά μονόδρομο, εάν στόχος είναι η αποσυμπίεση της μισθολογικής βάσης και η ενίσχυση της μεσαίας τάξης.
