Η εικόνα των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα παραμένει προβληματική, με σοβαρές δυσκολίες στην εύρεση και διατήρηση προσωπικού να επηρεάζουν την καθημερινή τους λειτουργία. Παρά τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος το τελευταίο διάστημα, οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν συνεχώς αυξανόμενες πιέσεις που προκύπτουν από την έλλειψη εργατικού δυναμικού, το αυξημένο λειτουργικό κόστος και τη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους.
Το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού
Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες συνεχώς παλεύουν με την ανασφάλεια του να προσελκύσουν και να διατηρήσουν προσωπικό, κυρίως λόγω των περιορισμένων πόρων που διαθέτουν. Σε αντίθεση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, οι μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να προσφέρουν υψηλούς μισθούς ή επιπλέον παροχές, καθιστώντας τις θέσεις τους λιγότερο ελκυστικές για υποψήφιους εργαζομένους. Η δυσκολία αυτή εντείνεται από τις ανασφαλείς εργασιακές συνθήκες που επικρατούν σε πολλές από αυτές, όπως συμβάσεις μικρής διάρκειας και ακανόνιστα ωράρια. Οι επιχειρηματίες ζητούν από το προσωπικό τους να αναλάβει πολλαπλούς ρόλους, ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι υπερωρίες δεν αποζημιώνονται επαρκώς.
Η εξειδίκευση και η φυγή νέων στο εξωτερικό
Η έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων, κυρίως σε τεχνικούς τομείς, καθιστά ακόμη πιο δύσκολο το έργο των μικρών επιχειρήσεων. Στη συνέχεια, οι επιπτώσεις από την αναζήτηση καλύτερων συνθηκών απασχόλησης στο εξωτερικό για νέους και υψηλής ειδίκευσης εργαζόμενους περιορίζουν τη διαθέσιμη δεξαμενή εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα οι μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να προσφέρουν τις κατάλληλες κίνητρα για να κρατήσουν τους εργαζομένους τους.
Η εποχικότητα και οι αυξημένες ανάγκες σε προσωπικό
Επιπλέον, οι τομείς με έντονη εποχικότητα, όπως ο τουρισμός και η εστίαση, αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις, αφού οι επιχειρηματίες αδυνατούν να βρουν προσωπικό πρόθυμο να εργαστεί μόνο για λίγους μήνες το χρόνο, κάτι που εντείνει τις πιέσεις κατά τη θερινή περίοδο. Οι αυξημένες ανάγκες σε εργατικά χέρια και η περιορισμένη προσφορά οδηγούν σε αυξημένα κόστη και κατ’ επέκταση σε μειωμένη ποιότητα υπηρεσιών.
Ρευστότητα και αυξημένα κόστη
Οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα βιώνουν μια συνεχώς δύσκολη οικονομική κατάσταση, καθώς, παρά τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος, παραμένουν αντιμέτωπες με τον περιορισμό της ρευστότητας. Σύμφωνα με τα δεδομένα της ΓΣΕΒΕΕ, το δεύτερο εξάμηνο του 2024, το 45,4% των επιχειρήσεων παρουσίασε μείωση στα ταμειακά διαθέσιμα και το 50,4% δήλωσε ότι τα διαθέσιμα κεφάλαιά του επαρκούν για το πολύ για έναν μήνα.
Αυτό το πρόβλημα επιδεινώνεται από το υψηλό λειτουργικό κόστος, το οποίο έχει αυξηθεί κατά 40% από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης. Ως αποτέλεσμα, το 33% των επιχειρήσεων αύξησε τις τιμές του το δεύτερο εξάμηνο του 2024, ενώ το 25,6% αναμένει νέες ανατιμήσεις το 2025. Παρά την πίεση, οι επιχειρηματίες διατηρούν συγκρατημένη αισιοδοξία για το επόμενο εξάμηνο, αν και η αβεβαιότητα παραμένει έντονη.
Η πρόκληση της επιβίωσης
Η έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων και τα αυξημένα κόστη λειτουργίας έχουν σοβαρές συνέπειες για τη βιωσιμότητα των μικρών επιχειρήσεων. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, με τα μεγαλύτερα προβλήματα να εντοπίζονται στην εστίαση και τις επιχειρήσεις χαμηλού τζίρου. Όμως, παρά τις δυσκολίες, ο δείκτης αβεβαιότητας μειώθηκε στις 32,5 μονάδες, και το ποσοστό των επιχειρήσεων που φοβούνται διακοπή δραστηριότητας υποχώρησε στο 2,5% από 3,2%. Ωστόσο, ο κίνδυνος παύσης λειτουργίας είναι ακόμα υψηλός για τις επιχειρήσεις που είναι υπερχρεωμένες στο Δημόσιο ή παρουσιάζουν καθυστερημένες υποχρεώσεις.
Tο μέλλον των μικρών επιχειρήσεων
Οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις στην προσπάθειά τους για επιβίωση και ανάπτυξη. Οι προκλήσεις της εύρεσης προσωπικού, η έλλειψη ρευστότητας και η συγκράτηση του λειτουργικού κόστους θα συνεχίσουν να καθορίζουν την πορεία τους. Η ανάγκη για στρατηγικές που να επιτρέπουν την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των πιέσεων θα είναι κρίσιμη για την επιτυχία των μικρών επιχειρήσεων στο άμεσο μέλλον.
