Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Τζακ Μα, τότε ένας νεαρός καθηγητής Αγγλικών στο Χανγκζού της Κίνας, βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα κύμα απορρίψεων.
Καμία από τις 30 αιτήσεις εργασίας που υπέβαλε δεν είχε αποτέλεσμα. Στην αλυσίδα KFC, όπου 24 άτομα υπέβαλαν αίτηση, προσλήφθηκαν οι 23· εκείνος ήταν ο μόνος που έμεινε απ’ έξω. Όταν πάλι δοκίμασε να γίνει αστυνομικός, από πέντε υποψηφίους προσλήφθηκαν οι τέσσερις, αλλά όχι αυτός.
Μέχρι και όταν στάθηκε στην ουρά για ώρες μαζί με τον ξάδερφό του, διεκδικώντας μια θέση σε ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων, παρότι είχε καλύτερη βαθμολογία, ο Μα απορρίφθηκε, ενώ ο συγγενής του προσελήφθη.
Την ίδια ώρα και το Χάρβαρντ τού είπε «όχι» δέκα φορές!
Οι συνεχείς απορρίψεις δεν τον λύγισαν· τον δυνάμωσαν. Ο Τζακ Μα έμαθε ότι η αποτυχία δεν είναι το αντίθετο της επιτυχίας. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πορείας προς αυτήν.
Το 1999, ο Τζακ Μα συνίδρυσε την Alibaba, ξεκινώντας μέσα από ένα μικρό διαμέρισμα στο Χανγκζού. Η Alibaba είναι σήμερα ένας από τους μεγαλύτερους τεχνολογικούς και εμπορικούς ομίλους στον κόσμο, μια πολυεθνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στο ηλεκτρονικό εμπόριο, τις ψηφιακές πληρωμές, την τεχνητή νοημοσύνη και το cloud computing.
Από μια μικρή πλατφόρμα που έφερνε σε επαφή Κινέζους προμηθευτές με ξένους αγοραστές, εξελίχθηκε σε έναν ψηφιακό γίγαντα που επηρεάζει εκατομμύρια επιχειρήσεις και καταναλωτές διεθνώς. Τα πρώτα χρόνια της εταιρείας ήταν γεμάτα δυσκολίες, έλλειψη επενδυτών, απαγορεύσεις, αμφισβήτηση.
Το 2001, όταν ο Μα ζήτησε 5 εκατομμύρια δολάρια από venture capital επενδυτές, η απάντηση ήταν αρνητική. Ο ίδιος, όμως, παρέμεινε πεισματικά αισιόδοξοςQ «Θα επιστρέψουμε ζητώντας λίγο περισσότερο».
Mε την πάροδο του χρόνου ωστόσο η Alibaba εξελίχθηκε σε παγκόσμιο κολοσσό. Η εισαγωγή της στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το 2014 αποτέλεσε τη μεγαλύτερη δημόσια προσφορά στην ιστορία εκείνη την εποχή.
Η καταιγίδα του 2020
Το 2020, μετά από δημόσια κριτική του Μα προς τις κινεζικές ρυθμιστικές αρχές, η προγραμματισμένη IPO του Ant Group — της θυγατρικής που διαχειρίζεται την πλατφόρμα πληρωμών Alipay — «πάγωσε». Ο επιχειρηματίας εξαφανίστηκε για μήνες από τη δημόσια σφαίρα, προκαλώντας φήμες και ανησυχία. Οι επενδυτές αμφιταλαντεύτηκαν, η εταιρεία υπέστη πιέσεις και η προσωπική του περιουσία μειώθηκε αισθητά.
Η επιστροφή του 2025
Ωστόσο, το 2025 σηματοδότησε μια νέα αρχή. Η Alibaba έχει επανέλθει δυναμικά, με επίκεντρο την τεχνητή νοημοσύνη και το cloud computing. Ο Μα, παρότι είχε αποχωρήσει από τη θέση του εκτελεστικού προέδρου το 2019 και από το διοικητικό συμβούλιο το 2020, επανεμφανίστηκε ενεργά στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας.
Σύμφωνα με διεθνή μέσα, όπως το Tech in Asia και το Foreign Policy, ο Μα συμμετέχει πλέον σε στρατηγικές συζητήσεις και έχει αναλάβει άτυπο συμβουλευτικό ρόλο, βοηθώντας τη νέα γενιά στελεχών να προσανατολιστεί στη νέα εποχή της τεχνολογικής μετάβασης. Παρότι δεν κατέχει επίσημο αξίωμα, η επιρροή του θεωρείται καθοριστική.
Η καθαρή του περιουσία εκτιμάται σήμερα μεταξύ 25 και 36 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ανάλογα με τις αγορές και την αποτίμηση της Alibaba.
Το μάθημα του Τζακ Μα
Ανατρέχοντας στην πορεία του, γίνεται σαφές ότι οι απορρίψεις δεν ήταν εμπόδια, αλλά πολύτιμοι δάσκαλοι. Τι έμαθε λοιπόν από τις αποτυχίες;
- Ανοσία στην απόρριψη: «Πρέπει να συνηθίσεις την αποτυχία. Αν δεν μπορείς να αντέξεις τα χτυπήματα, πώς θα προχωρήσεις;»
- Μαθαίνεις από το «όχι»: Κάθε αποτυχία κάνει την επόμενη επιτυχία πιο ουσιαστική.
- Αυτογνωσία και επιμονή: Ο δρόμος μπορεί να είναι έμμεσος, αλλά η συνέπεια και η πίστη στην ιδέα σου είναι ό,τι μετράει.
- Μοιράσου τις αποτυχίες: Ο Μα δίνει έμφαση στα λάθη μέσα στην Alibaba, όχι για να αποθαρρύνει, αλλά για να ενθαρρύνει τη μάθηση.
- Η αποτυχία ως εργαλείο δημιουργίας: «Ή κερδίζεις ή μαθαίνεις». Αυτή η φράση συνοψίζει τη φιλοσοφία του.
