Πρόκειται για τη γενιά που γεννήθηκε μέσα στο διαδίκτυο, ενηλικιώθηκε σε μια εποχή παγκόσμιας κρίσης και καλείται τώρα να επαναπροσδιορίσει τι σημαίνει εργασία. Δεν ακολουθεί πιστά τα βήματα των προηγούμενων γενεών. Δεν αρκείται στην ασφάλεια ή στη μονιμότητα. Δεν δέχεται τη δουλειά ως “καθήκον”, αλλά την αναζητά ως εμπειρία, ως έκφραση ταυτότητας, ως μια διαδικασία όπου η ευημερία και ο σκοπός έχουν προτεραιότητα έναντι του απλού μισθού.
Σύμφωνα με την εκτενή έρευνα του ManpowerGroup, με τίτλο «World of Work for Generation Z in 2025», οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς, που μέχρι το 2030 θα αποτελούν περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου ανθρώπινου δυναμικού, εισέρχονται στην αγορά εργασίας με διαφορετικά κριτήρια, άλλες ανησυχίες και νέες απαιτήσεις. Οι Zoomers δεν αναζητούν απλώς μια καριέρα – αναζητούν ένα εργασιακό περιβάλλον όπου θα μπορούν να είναι ο εαυτός τους, να εξελίσσονται, να συμμετέχουν ενεργά και να διατηρούν την ψυχική τους ισορροπία.
Η πανδημία COVID-19, η εξ αποστάσεως εργασία, η αυτοματοποίηση, η τεχνητή νοημοσύνη, η κλιματική κρίση, οι κοινωνικές ανισότητες και οι γεωπολιτικές αναταράξεις διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον ανασφάλειας που επηρεάζει σε βάθος τον τρόπο που βλέπουν οι νέοι τη σταδιοδρομία τους. Στην πραγματικότητα, η Gen Z δεν απορρίπτει την εργασία, αλλά απορρίπτει μια παρωχημένη εκδοχή της: εκείνη που προτάσσει την εξάντληση αντί για την ισορροπία, την ιεραρχία αντί για τη συνεργασία, και τη συμμόρφωση αντί για τον αυθεντικό διάλογο.
Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν οι μισοί νέοι εργαζόμενοι της Gen Z δηλώνουν πρόθεση να αποχωρήσουν από την εργασία τους εντός των επόμενων έξι μηνών. Κι όμως, την ίδια στιγμή, δηλώνουν αβέβαιοι ως προς το αν θα καταφέρουν να βρουν μία θέση που να τους καλύπτει ουσιαστικά. Αυτή η αντίφαση δεν δείχνει αστάθεια ή ασυνέπεια – δείχνει την εσωτερική σύγκρουση μιας γενιάς που προσπαθεί να συμβιβάσει τις υψηλές προσδοκίες με την ρευστή και ασταθή πραγματικότητα.
Η εργασιακή εμπειρία για τους Zoomers περιλαμβάνει πολλές προκλήσεις. Πολλοί από αυτούς ξεκίνησαν την καριέρα τους απομακρυσμένα, χωρίς φυσική παρουσία στο γραφείο, χωρίς καθοδήγηση, χωρίς δυνατότητα ένταξης σε μια κουλτούρα που μέχρι πρότινος μεταδιδόταν μέσα από τις απλές, καθημερινές αλληλεπιδράσεις. Αυτός ο “αφανής αποκλεισμός” έχει αφήσει το αποτύπωμά του, οδηγώντας σε χαμηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης, δέσμευσης και επαγγελματικής ταύτισης. Σύμφωνα με τη Gallup, το engagement των εργαζομένων της Gen Z έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, φτάνοντας μόλις το 35%.
Η ψυχική υγεία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Το 52% της Gen Z αναφέρει υψηλό εργασιακό άγχος σε καθημερινή βάση, ποσοστό πολύ υψηλότερο σε σύγκριση με προηγούμενες γενιές. Η ανάγκη για ψυχολογική στήριξη, ενσυναίσθηση και ισορροπημένο περιβάλλον είναι πλέον απαίτηση και όχι προνόμιο. Το αίτημα δεν είναι απλώς για “ευελιξία”, αλλά για ένα πλαίσιο εργασίας που δεν απορροφά τη ζωή, αλλά την ενισχύει.
Παράλληλα, οι εργοδότες αναγνωρίζουν πως αν θέλουν να προσελκύσουν και να διατηρήσουν ταλαντούχα άτομα της Gen Z, πρέπει να μετασχηματίσουν το εργασιακό μοντέλο. Επενδύουν στην τεχνολογία, στην τηλεργασία, στην ανοιχτή επικοινωνία, στην επαγγελματική ανάπτυξη, ακόμα και στη δημιουργία κουλτούρας με κοινωνικό αποτύπωμα. Η αυξημένη επιθυμία για «εργασιακό σκοπό» δεν είναι ιδιοτροπία – είναι απόρροια μιας γενιάς που μεγάλωσε βλέποντας την αβεβαιότητα να γίνεται κανόνας. Το 86% δηλώνει ότι η ύπαρξη σκοπού στη δουλειά είναι σημαντική για την ικανοποίησή του, ενώ το 59% προτιμά θέσεις λιγότερο εκτεθειμένες στην τεχνητή νοημοσύνη, αναζητώντας ρόλους με περισσότερο «ανθρώπινο» περιεχόμενο.
Η Gen Z δείχνει επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την συνεχή μάθηση. Αντί να βασίζεται αποκλειστικά σε πτυχία ή παλιές πιστοποιήσεις, στρέφεται σε παράλληλα πρότζεκτ, freelancing και online εκπαιδευτικές πλατφόρμες, θεωρώντας την επανεκπαίδευση κοινή ευθύνη εργοδότη και εργαζομένου. Πολλοί δηλώνουν ανοιχτοί στο να αναλάβουν μικρές δουλειές ή projects εκτός κύριας εργασίας, ώστε να εμπλουτίσουν τις δεξιότητές τους και να προσαρμοστούν σε μελλοντικές αλλαγές.
Από την άλλη πλευρά, δεν λείπει η καχυποψία και η αμηχανία από την πλευρά των επιχειρήσεων. Το 40% των εργοδοτών θεωρεί ότι οι απόφοιτοι δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για την αγορά εργασίας, ενώ το 70% κάνει λόγο για ελλιπή εργασιακή ηθική. Ωστόσο, το 28% επενδύει ενεργά στην εκπαίδευση και ανάπτυξη των νέων, αναγνωρίζοντας τη σημασία της “χτίσης” αντί της απλής αξιολόγησης. Όταν δοθεί η ευκαιρία και η σωστή καθοδήγηση, πάνω από το 50% των ασκούμενων εξελίσσεται σε μόνιμο προσωπικό.
Η αλήθεια είναι ότι η Gen Z φέρνει στην αγορά εργασίας μια νέα αντίληψη: το επάγγελμα δεν είναι αποκομμένο από την προσωπικότητα, ούτε η καριέρα από την ποιότητα ζωής. Ανατρέπει σταδιακά τον τρόπο που βλέπουμε την επαγγελματική επιτυχία, ενσωματώνοντας μέσα της αξίες όπως η ενσυναίσθηση, η ισότητα, η βιωσιμότητα και η αυθεντικότητα.
Η πρόκληση για τους εργοδότες δεν είναι να “διορθώσουν” τη Gen Z, αλλά να την κατανοήσουν. Να δημιουργήσουν μαζί της έναν νέο εργασιακό πολιτισμό, όπου η εργασία θα είναι κάτι περισσότερο από μια υποχρέωση – θα είναι ένας χώρος νοήματος, προόδου και αμοιβαίας ανάπτυξης.
