Σε πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο λίγο πάνω από 500 εκατ. ευρώ για το 2026 μεταφράζεται η χθεσινή έγκριση από την Κομισιόν της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών της χώρας. Έτσι, μαζί με το περιθώριο του 1 δισ. ευρώ που ήδη υπήρχε, λόγω μη εξάντλησης του ορίου αύξησης δαπανών για την επόμενη χρονιά, διαμορφώνεται ένα πακέτο ΔΕΘ 1,5 δισ. ευρώ περίπου.
Το πακέτο αυτό είναι επιπλέον του 1,1 δισ. ευρώ περίπου που ανακοινώθηκε πρόσφατα (επιστροφή ενοικίου, επίδομα συνταξιούχων και ευάλωτων, αύξηση ΠΔΕ) και θα είναι μόνιμο, δηλαδή θα ισχύει και το 2026.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η Ελλάδα ήταν μία από τις 16 χώρες που υπέβαλαν αίτημα και για την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, εκ των οποίων οι 15 αξιολογήθηκαν θετικά χθες, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η σχετική σύσταση της Κομισιόν προς το Συμβούλιο της δίνει τη δυνατότητα να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της ως ποσοστό του ΑΕΠ με έτος βάσης το 2024, έτσι ώστε η συνολική αύξηση δαπανών να μην ξεπερνά τα καθορισθέντα όρια κατά πάνω από 1,5% του ΑΕΠ. Αυτό αφορά όλη την περίοδο 2025-2028.
Η Ελλάδα ήταν ακόμη μία από τις 12 χώρες που –σύμφωνα με τις χθεσινές ανακοινώσεις της Κομισιόν– εφάρμοσαν σωστά το μεσοπρόθεσμο σχέδιό τους ως προς το όριο αύξησης δαπανών κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του.
Το γεγονός ότι η Επιτροπή κατατάσσει την Ελλάδα στους «καλούς μαθητές» όσον αφορά κυρίως τα δημοσιονομικά δεν σημαίνει ότι δεν επισημαίνει σειρά διαρθρωτικών προβλημάτων που επιμένουν, όπως προκύπτει από τα κείμενα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Η εφαρμογή των προγραμμάτων και έργων του Ταμείου Ανάκαμψης προχωρεί καλά, αλλά αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια, προειδοποιεί μεταξύ άλλων η Κομισιόν στην έκθεσή της για την Ελλάδα, σημειώνοντας ότι μέχρι στιγμής έχει ικανοποιήσει το 35% των οροσήμων και στόχων. Έτσι, στο κείμενο των συστάσεων την καλεί να επιταχύνει την εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως και των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής, εκμεταλλευόμενη και την ενδιάμεση αναθεώρηση, που είναι σε εξέλιξη.
Μια σειρά από μακροοικονομικές ανισορροπίες απαιτούν στενή παρακολούθηση: Το δημόσιο χρέος μειώνεται, αλλά παραμένει το υψηλότερο στην Ε.Ε., το έλλειμμα του ισοζυγίου επίσης προκαλεί ανησυχίες και το επίπεδο της κατανάλωσης είναι υψηλό ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, παρότι έχουν μεταφερθεί στους servicers, εξακολουθούν να βαρύνουν την οικονομία.
Καθώς το επίκεντρο του Εξαμήνου είναι φέτος η ανταγωνιστικότητα για όλη την Ευρώπη, η Ελλάδα καλείται κι αυτή να λάβει σχετικά μέτρα, αφού άλλωστε, όπως διαπιστώνει η Κομισιόν, παρά τη βελτίωση, ο σχετικός δείκτης αποτελεί ακόμη σημαντική πρόκληση για τη χώρα.
Η απλοποίηση των κανονισμών, η μείωση των διοικητικών βαρών για τις επιχειρήσεις, η ολοκλήρωση του πλαισίου για τις περιβαλλοντικές άδειες είναι ψηλά στο κείμενο των συστάσεων της Επιτροπής. Ζητάει επίσης την απομάκρυνση των εμποδίων που υφίστανται σήμερα στην είσοδο στα επαγγέλματα και στις αγορές προϊόντων, να μειωθεί ο κατακερματισμός των πόρων των προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας, να βελτιωθεί η πρόσβαση των startups και scale-ups στη χρηματοδότηση και φυσικά να μειωθούν οι χρόνοι της Δικαιοσύνης, υιοθετώντας έναν κώδικα μηχανισμών εναλλακτικής διευθέτησης διαφορών.
Στέκεται επίσης στο θέμα της αύξησης της συμμετοχής στην αγορά εργασίας, προτείνοντας πιο ευέλικτες διευθετήσεις απασχόλησης για τους νέους, επέκταση των συστημάτων φροντίδας παιδιών, αλλά και υιοθέτηση ενεργών πολιτικών απασχόλησης, καθώς και αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας ζητούμενων και υπαρχουσών δεξιοτήτων στο εργατικό δυναμικό.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης χαιρέτισε, με χθεσινή δήλωσή του, την έγκριση της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής: «Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής συνιστά στρατηγική επιτυχία της χώρας. Σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής αβεβαιότητας, η Ελλάδα μπορεί να συνεχίσει να επενδύει στην εθνική άμυνα και στην αποτρεπτική της ισχύ, με σεβασμό στους δημοσιονομικούς κανόνες. Με την πρωτοβουλία που η Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες ανέλαβαν, η χώρα μας θα έχει τη δυνατότητα να δαπανήσει παραπάνω από 500 εκατ. ευρώ για το 2026».
