Τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια για το ενδεχόμενο επανάληψης της μίνι ενεργειακής κρίσης που σημειώθηκε πέρυσι το καλοκαίρι στέλνουν το τελευταίο διήμερο οι τιμές ρεύματος στις χονδρεμπορικές αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στο γεωγραφικό τόξο από την Πολωνία στο βόρειο άκρο, την Αυστρία κεντρικά, τη Ρουμανία ανατολικά μέχρι την Ελλάδα στον Νότο, οι αγορές ρεύματος εμφανίζονται το ίδιο ευάλωτες στις διακυμάνσεις της ζήτησης, αφού τίποτε από πέρυσι το καλοκαίρι δεν έχει αλλάξει σε σχέση με τις διασυνδέσεις.
Οπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, τον Ιούνιο πέρυσι, εν μέσω ενός παρατεταμένου καύσωνα στα Βαλκάνια που εκτόξευσε τη ζήτηση, η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της περιοχής αντί να ενισχυθούν από τις φθηνές εισαγωγές που κανονικά θα έπρεπε να φτάνουν μέσω της Αυστρίας και της Ουγγαρίας στη Ρουμανία και να ρέουν μέσω της Βουλγαρίας μέχρι το ελληνικό σύστημα, βρέθηκαν να στέλνουν ενέργεια προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Τι είχε συμβεί; Η φθηνή ενέργεια από τα πυρηνικά της Γαλλίας και τα ΑΠΕ της Βόρειας Θάλασσας «φράκαρε» στο δίκτυο της Αυστρίας. Η ζήτηση αυξήθηκε κατακόρυφα στην Ουγγαρία και στη Ρουμανία, μέσω των οποίων το ευρωπαϊκό δίκτυο στέλνει ενέργεια στην ελλειμματική λόγω των ρωσικών βομβαρδισμών αγορά της Ουκρανίας, και οι τιμές σε ολόκληρη την περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης εκτοξεύτηκαν στα ύψη φτάνοντας τις βραδινές ώρες αιχμής έως και στα 1.000 ευρώ/μεγαβατώρα. Το ζήτημα έθεσε στην Ε.Ε. με επιστολή του προς την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Εκανε σαφή αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης των διασυνδέσεων, υπονοώντας παράλληλα ότι το συμβάν που χώρισε στα δύο την ευρωπαϊκή αγορά δεν προκλήθηκε από κάποιο τεχνικό πρόβλημα.
Αντίστοιχο σκηνικό παρατηρήθηκε και την Τρίτη, επαναφέροντας στην αγορά τις μνήμες της περυσινής μίνι ενεργειακής κρίσης. Οι εισαγωγές ενέργειας από τη Δυτική Ευρώπη στη Ρουμανία μέσω της Ουγγαρίας περιορίστηκαν, προκαλώντας στενότητα σε όλη την αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι από τις 5 Μαΐου έχει σβήσει η μία μονάδα στο πυρηνικό εργοστάσιο της Βουλγαρίας Κοζλοντούι, εκτόξευσε τις τιμές σε ολόκληρη την περιοχή. Η τιμή στην αγορά της Σερβίας τις ώρες της βραδινής αιχμής άγγιξε τα 400 ευρώ/μεγαβατώρα και στις διασυνδεδεμένες αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας τα 355 ευρώ/μεγαβατώρα.
Η μέση τιμή της μεγαβατώρας στην ελληνική αγορά έφτασε χθες στα 154,94 ευρώ καταγράφοντας αύξηση 40,5% σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη ημέρα. Η τιμή υποχώρησε σήμερα στα 98,16 ευρώ/μεγαβατώρα και στην ευρύτερη περιοχή λίγο πάνω από τα 100 ευρώ, η απόκλιση ωστόσο από τις αγορές της υπόλοιπης Ευρώπης εξακολουθεί να είναι υψηλή και μάλιστα κατά πολύ υψηλότερη από χθες, αποτυπώνοντας τις σοβαρές στρεβλώσεις της ενιαίας κατά τα άλλα ευρωπαϊκής αγοράς. Η μέση τιμή της μεγαβατώρας στη Γερμανία διαμορφώνεται σήμερα στα 61,22 ευρώ, στη Γαλλία στα 20,74 ευρώ, στην Ισπανία στα 3,35 ευρώ και στην Πορτογαλία στα 6,92 ευρώ.
Oι συνθήκες που διαμορφώνονται αξιολογούνται από την αγορά και ενεργειακούς αναλυτές ως ιδιαίτερα ανησυχητικές για την πορεία των τιμών καθώς μπαίνουμε στο καλοκαίρι και η άνοδος της ζήτησης λόγω υψηλών θερμοκρασιών αναμένεται να ασκήσει πρόσθετες πιέσεις. «Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί το καλοκαίρι», επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, βάζοντας στην εξίσωση εκτός από την αύξηση της ζήτησης και τους κινδύνους για την ευστάθεια των ηλεκτρικών συστημάτων των Βαλκανίων από την ευμετάβλητη παραγωγή των ΑΠΕ, αλλά και τα ευάλωτα δίκτυα λόγω υποεπένδυσης. Πέρα από το ζήτημα των τιμών, ανησυχίες εκφράζονται και για πιθανές εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, κάτι που συνέβη το περυσινό καλοκαίρι στα Βαλκάνια.
