Επαναφορά στην κανονικότητα, με πιθανές, όμως, απώλειες στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, σηματοδοτεί η εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στις ΗΠΑ, η οποία επετεύχθη το βράδυ της Κυριακής και θα τεθεί σε ισχύ από την Παρασκευή 1η Αυγούστου. Εάν, μάλιστα, συνεχισθεί η πτώση του δολαρίου έναντι του ευρώ, τότε η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών και επομένως και των ελληνικών προϊόντων έναντι άλλων τρίτων χωρών με χαμηλότερους ή και καθόλου δασμούς στην αμερικανική αγορά θα πληγεί ακόμη παραπάνω.
Την ίδια ώρα, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις αναμένουν με αγωνία τις λεπτομέρειες της εμπορικής συμφωνίας και κυρίως τον κατάλογο με τα προϊόντα που θα εξαιρεθούν από την επιβολή δασμών κατά την εισαγωγή τους στις ΗΠΑ. Επιχειρήσεις αλλά και η κυβέρνηση δεν κρύβουν την ανησυχία τους και για τις έμμεσες επιπτώσεις από την επιβολή των δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα, σε μια περίοδο γεωπολιτικών εντάσεων, οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας εντός της Ε.Ε. και στην περιφέρεια αυτής, συνθήκες που μπορεί μαζί και με τους δασμούς να οδηγήσουν σε ύφεση.
Η πίεση σε βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και άλλοι, σημαίνει λιγότερες εξαγωγές προς αυτές τις χώρες, αλλά και λιγότερους ξένους επισκέπτες από τις χώρες αυτές στην Ελλάδα.
«Το 15% σε σχέση με το 0% είναι πολύ, σε σχέση με το 30% είναι μια νέα κανονικότητα και σηματοδοτεί το τέλος της αβεβαιότητας. Είμαστε σε δύσκολο, πλην χαρτογραφημένο τοπίο πλέον», υποστήριξε μιλώντας στην «Κ» ο κ. Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), σχολιάζοντας την εμπορική συμφωνία Ε.Ε. – ΗΠΑ.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι οι άμεσες επιπτώσεις θα είναι σχετικά μικρές, τουλάχιστον σε κάποια προϊόντα, εκφράζοντας ταυτόχρονα την ελπίδα για την ύπαρξη εξαιρέσεων, όπως είχε γίνει και κατά την προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ, με το ελαιόλαδο, για παράδειγμα, να μη συμπεριλαμβάνεται τότε στα είδη στα οποία επιβλήθηκαν δασμοί.
Οι δασμολογικές επιβαρύνσεις, ακόμη και αν είναι χαμηλότερες σε σύγκριση με τις αρχικές απειλές Τραμπ τον περασμένο Απρίλιο, έρχονται σε μια χρονική συγκυρία που οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερη σημασία για τις επιχειρήσεις και την εν γένει εξωστρέφεια της εθνικής οικονομίας.
Και αυτό διότι η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ την περίοδο 2020-2024 κατέγραψε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 20,4%, ενώ το μερίδιο των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών από 3,75% το 2020 έφτασε το 4,89% το 2024. Αν και το μερίδιο αυτό είναι συγκριτικά μικρό, η αμερικανική αγορά είχε ιδιαίτερη σημασία για τα ελληνικά προϊόντα, καθώς έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης, λόγω μεγέθους, αλλά και λόγω του χαρακτηριστικού των Αμερικανών καταναλωτών να πληρώνουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν ποιοτικά προϊόντα.
Το κυριότερο ίσως είναι η υψηλή εξάρτηση από την αμερικανική αγορά συγκεκριμένων ελληνικών προϊόντων. Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, πρόκειται για 23 προϊόντα τα οποία έχουν σταθερή εξαγωγική παρουσία στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, εξαγωγές πάνω από 10 εκατ. ευρώ και απορροφούν άνω του 10% των εξαγωγών της κατηγορίας.
Πρόκειται φυσικά για τις επιτραπέζιες ελιές, οι εξαγωγές των οποίων την περίοδο 2019-2024 ανήλθαν σε 932 εκατ. ευρώ, με τις ΗΠΑ να απορροφούν το 28% της αξίας των συνολικών εξαγωγών του εν λόγω προϊόντος, το ελαιόλαδο, τα ροδάκινα, τα ακτινίδια, το κρασί – η τύχη του οποίου ακόμη δεν έχει διευκρινισθεί σε σχέση με τους δασμούς.
Στην κατηγορία των μη τροφίμων, η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση προϊόντος με υψηλή εξάρτηση από την αγορά των ΗΠΑ είναι το τσιμέντο, όπου κατευθύνεται το 51% των ελληνικών εξαγωγών τσιμέντου, τα μάρμαρα με το αντίστοιχο ποσοστό στο 10% και άλλα.
«Σίγουρα είναι καλύτερα από το εάν είχαν επιβληθεί τελικά δασμοί 30%, όπως είχε αρχικά ανακοινώσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Ωστόσο, η νέα συμφωνία σημαίνει ότι θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούμε με κάθε πελάτη για δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις μήνες ετήσια συμβόλαια. Είναι βέβαιο ότι η Ευρώπη θα γράψει ζημίες από αυτή τη συμφωνία», τόνισε από την πλευρά του στην «Κ» ο Νέλος Γεωργούδης, επίτιμος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών) και διευθύνων σύμβουλος της «Γεωργούδης Α.Ε.», της εταιρείας με το πλέον γνωστό σήμα επιτραπέζιων ελιών στις ΗΠΑ, «Parthenon».
Η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας υπό το βάρος των δασμών σημαίνει για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις απορρόφηση μεγάλου μέρους της αύξησης των τιμών, με επακόλουθο τη μείωση των κερδών τους. «Εάν, μάλιστα, οι δασμοί για αντίστοιχα προϊόντα βασικών ανταγωνιστών της Ελλάδας είναι χαμηλότεροι π.χ. 10% για τα προϊόντα της Αιγύπτου και της Τουρκίας, από τις οποίες προέρχονται οι περισσότερες πιέσεις, τότε οι ελληνικές επιτραπέζιες ελιές έχουν συγκριτικό μειονέκτημα», επισημαίνει ο κ. Γεωργούδης.
Η γενικόλογη ανακοίνωση της Κυριακής για την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ – Ε.Ε. αφήνει και ένα ακόμη σημείο «θολό»: ουδείς γνωρίζει εάν θα επιβαρυνθούν με δασμούς φορτία που βρίσκονται ήδη στη θάλασσα με προορισμό τις ΗΠΑ, τα οποία ξεκίνησαν από την Ελλάδα τις προηγούμενες ημέρες και θα φτάσουν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μετά την 1η Αυγούστου.
