Το υπουργείο Οικονομικών ενισχύει τις διαδικασίες εκκαθάρισης και αξιοποίησης σχολαζουσών κληρονομιών, με στόχο την αποδοτικότερη διαχείρισή τους. Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και η παροχή κινήτρων σε ιδιώτες αναμένεται να επιταχύνουν τον εντοπισμό χιλιάδων αδιάθετων περιουσιών που παραμένουν αναξιοποίητες.
Ανεκμετάλλευτες περιουσίες εκατομμυρίων
Χιλιάδες ακίνητα, τραπεζικές καταθέσεις, οχήματα, σκάφη και έργα τέχνης παραμένουν «ορφανά», καθώς δεν έχουν βρεθεί οι δικαιούχοι τους. Οι σχολάζουσες κληρονομιές, οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 7.000, αφορούν περιπτώσεις όπου οι ιδιοκτήτες απεβίωσαν χωρίς να αφήσουν κληρονόμους ή όπου διαθήκες που όριζαν το Δημόσιο ή κάποιο ίδρυμα ως δικαιούχο, δεν έχουν εντοπιστεί ή εκτελεστεί.
Η ύπαρξη αυτών των περιουσιών αποτελεί σημαντική ευκαιρία για το κράτος, καθώς μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος, είτε μέσω της αύξησης των εσόδων είτε μέσω της χρηματοδότησης κοινωνικών δράσεων.
Νομοσχέδιο για την επιτάχυνση των διαδικασιών
Στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης παρουσιάζει νέο νομοσχέδιο που αποσκοπεί στην αποτελεσματικότερη διαχείριση και εποπτεία των κοινωφελών περιουσιών, ιδρυμάτων και δωρεών προς το Δημόσιο.
Το σύνολο των υπό διαχείριση περιουσιών ανέρχεται σε 1,12 δισ. ευρώ, ενώ οι νέες διατάξεις στοχεύουν στην απλοποίηση των διαδικασιών εκκαθάρισης και στη διαφάνεια της διαχείρισης αυτών των περιουσιακών στοιχείων.
Αυτοματοποιημένος εντοπισμός κληρονόμων μέσω τεχνητής νοημοσύνης
Για πρώτη φορά, το Δημόσιο αξιοποιεί τεχνολογικά μέσα για την επιτάχυνση του εντοπισμού πιθανών κληρονόμων. Μέσω ενός αυτοματοποιημένου συστήματος, συγκεντρώνονται στοιχεία από δημοτολόγια, ληξιαρχεία και μητρώα κληρονομιών, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία απονομής ή ένταξης στο δημόσιο ταμείο.
Παράλληλα, τα μητρώα κοινωφελών περιουσιών και σχολαζουσών κληρονομιών ενημερώνονται αυτόματα, διασφαλίζοντας ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες λαμβάνουν άμεσα γνώση για περιπτώσεις περιουσιών που μπορούν να περιέλθουν στο Δημόσιο.
Κίνητρα σε ιδιώτες για τον εντοπισμό περιουσιών
Από το 2020, το υπουργείο Οικονομικών έχει θέσει σε εφαρμογή πρόγραμμα επιβράβευσης ιδιωτών που συμβάλλουν στον εντοπισμό σχολαζουσών κληρονομιών. Όσοι εντοπίσουν και δηλώσουν τέτοιες περιουσίες μπορούν να λάβουν αμοιβή έως και 10% της αξίας τους.
Η αμοιβή αυτή καταβάλλεται είτε από ρευστά διαθέσιμα των περιουσιών είτε μετά τη ρευστοποίησή τους, εξασφαλίζοντας έτσι κίνητρα για την αναζήτηση και δήλωσή τους.
Τι προβλέπει η νομοθεσία για τις σχολάζουσες κληρονομιές
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, κάθε πολίτης που γνωρίζει πληροφορίες σχετικά με περιουσίες που ανήκουν στις σχολάζουσες κληρονομιές ή στα κοινωφελή ιδρύματα, υποχρεούται να το δηλώσει άμεσα στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών.
Εάν δεν βρεθούν νόμιμοι κληρονόμοι, το Δημόσιο αναγνωρίζεται ως «εξ αδιαθέτου» κληρονόμος και αναλαμβάνει τη διαχείριση και αξιοποίησή τους.
Η ένταξη αυτών των περιουσιών στον κρατικό προϋπολογισμό μπορεί να προσφέρει σημαντικά έσοδα, τα οποία μπορούν να διατεθούν σε δημόσιες υποδομές, κοινωνικές παροχές και κοινωφελή έργα.
Με την ενεργοποίηση των νέων διαδικασιών, το υπουργείο Οικονομικών στοχεύει στην καλύτερη αξιοποίηση αυτών των πόρων, αποτρέποντας ταυτόχρονα περιπτώσεις καταχρηστικής εκμετάλλευσης από επιτήδειους.
Το νέο πλαίσιο για τη διαχείριση των σχολαζουσών κληρονομιών αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη διαφάνεια και την αξιοποίηση αδρανών περιουσιακών στοιχείων. Με την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, τη συνεργασία με ιδιώτες και την αυτοματοποίηση των διαδικασιών, το Δημόσιο επιχειρεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη από τις κληρονομιές που μέχρι σήμερα παρέμεναν αναξιοποίητες.
Η εφαρμογή των νέων διατάξεων θα κριθεί στην πράξη, ωστόσο η προοπτική αξιοποίησης ενός ανεκμετάλλευτου θησαυρού υπέρ του κοινωνικού συνόλου καθιστά το εγχείρημα ιδιαίτερα σημαντικό.
