Τα τελευταία χρόνια το Spotify βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπο με την κριτική. Από το μοντέλο πληρωμών που θεωρείται άδικο για τους μικρότερους δημιουργούς, μέχρι τις κατηγορίες για «ψεύτικους καλλιτέχνες», τις διαμάχες γύρω από τη μουσική που παράγεται με τεχνητή νοημοσύνη και το περίφημο μποϊκοτάζ του Τζο Ρόγκαν, η πλατφόρμα έχει μπει πολλές φορές στο μικροσκόπιο.
Ένα από τα πιο ηχηρά επεισόδια ήταν η συνεργασία με τον Τζο Ρόγκαν, για τον οποίο το Spotify πλήρωσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια το 2020 εξασφαλίζοντας αποκλειστικά το podcast του. Οι κατηγορίες ότι ο Ρόγκαν διασπείρει παραπληροφόρηση για την πανδημία, φιλοξενεί θεωρίες συνωμοσίας και χρησιμοποιεί ρατσιστική γλώσσα οδήγησαν καλλιτέχνες όπως ο Νιλ Γιάνγκ και η Τζόνι Μίτσελ να αποσύρουν τη μουσική τους, προκαλώντας διεθνή αντιδράση και διαδικτυακό μποϊκοτάζ.
Πιο πρόσφατα, ο συνιδρυτής και CEO Ντάνιελ Εκ προκάλεσε νέο κύμα διαμαρτυριών όταν αποκαλύφθηκε ότι επένδυσε 600 εκατ. ευρώ στην Helsing, εταιρεία που αναπτύσσει εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για στρατιωτική χρήση. Η είδηση αυτή οδήγησε καλλιτέχνες όπως οι King Gizzard and the Lizard Wizard, Xiu Xiu, Deerhoof, Wu Lyf και Massive Attack να αποσύρουν τα έργα τους από την πλατφόρμα.
Το αμφιλεγόμενο μοντέλο πληρωμής
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για πολλούς καλλιτέχνες είναι ο τρόπος πληρωμής. Το Spotify εφαρμόζει το λεγόμενο pro-rata model: όλα τα έσοδα μπαίνουν σε έναν «κοινό κουβά» και μοιράζονται στις δισκογραφικές ανάλογα με το ποσοστό των streams που συγκεντρώνει κάθε τραγούδι. Αυτό σημαίνει ότι οι μεγάλοι καλλιτέχνες παίρνουν το μεγαλύτερο μερίδιο, ενώ οι μικρότεροι –ακόμη και αν έχουν φανατικούς συνδρομητές– βλέπουν ελάχιστα έσοδα.
Αντίθετα, πολλοί ζητούν το user-centric μοντέλο, όπου τα χρήματα κάθε συνδρομητή θα κατευθύνονται αποκλειστικά στους καλλιτέχνες που ακούει εκείνος. Μέχρι σήμερα, το Spotify αρνείται να το υιοθετήσει, γεγονός που τροφοδοτεί τις κατηγορίες περί αδικίας.
Ποιος πληρώνει τον λογαριασμό
Το 2022, σύμφωνα με άρθρο του The Conversation, το streaming αντιπροσώπευε ήδη το 67% των συνολικών εσόδων της δισκογραφικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση της IFPI (2025), το Spotify παραμένει ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης, με περίπου έναν στους δώδεκα ανθρώπους να το χρησιμοποιεί τακτικά – πολύ μπροστά από το YouTube Music της Google και το Tencent Music από την Κίνα.
Από τους 696 εκατομμύρια ενεργούς μηνιαίους χρήστες, οι 268 εκατομμύρια πληρώνουν premium για περιεχόμενο χωρίς διαφημίσεις. Αν και το Spotify διατήρησε σταθερές τις τιμές του για χρόνια, μόλις το 2024 παρουσίασε κέρδη. Ο επικεφαλής στρατηγικής Άλεξ Νόρμστορμ έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι οι αυξήσεις τιμών αποτελούν πλέον «εργαλείο» της εταιρείας, υποσχόμενος ταυτόχρονα νέες υπηρεσίες – όπως ειδικά features για «υπερ-θαυμαστές» και ήχο υψηλής πιστότητας (lossless).
View this post on Instagram
Γιατί κυριαρχεί ακόμη
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για την κυριαρχία του streaming και τη γενικότερη «αποϋλοποίηση» της μουσικής. Όπως είχε προβλέψει ο Ντέιβιντ Μπόουι το 2002: «Η μουσική θα γίνει σαν το νερό ή το ηλεκτρικό ρεύμα».
H πλατφόρμα, από την πρώτη στιγμή έδωσε προτεραιότητα στην απρόσκοπτη αναπαραγωγή χωρίς καθυστερήσεις (latency). Επένδυσε στις κοινωνικές διαστάσεις της μουσικής ακρόασης, ενθαρρύνοντας τους χρήστες να δημιουργούν playlists, να μοιράζονται τη δραστηριότητά τους με φίλους και να συμμετέχουν σε καμπάνιες όπως το δημοφιλές Spotify Wrapped.
Σταδιακά, η πλατφόρμα απέκτησε χαρακτηριστικά κοινωνικού δικτύου, με νέες λειτουργίες όπως TikTok-style feeds, polls, stories καλλιτεχνών, συνεργατικές playlists και ανταλλαγή μηνυμάτων. Παράλληλα, οι αλγόριθμοι συστάσεων έχουν γίνει καθοριστικοί, καλλιεργώντας μια «νοοτροπία lean-back» – οι χρήστες αφήνονται σε επιμελημένες λίστες αντί να αναζητούν μόνοι τους μουσική, με αποτέλεσμα το Spotify να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το τι ακούν.
Η δυσκολία του «διαζυγίου»
Παρότι η συνδρομή ακριβαίνει, η αποχώρηση από το Spotify δεν είναι εύκολη. Η πλατφόρμα έχει σχεδόν εννέα δισεκατομμύρια playlists που δύσκολα μεταφέρονται, ενώ διαθέτει τον πλουσιότερο κατάλογο τραγουδιών. Αυτό καθιστά τους χρήστες «δεμένους» με την υπηρεσία, ωστόσο εναλλακτικές υπάρχουν, και συχνά με φθηνότερη συνδρομή από αυτή του Spotify.
