Για δεκαετίες η Κίνα θεωρούνταν το παγκόσμιο «εργοστάσιο» για αυτοκίνητα, παιχνίδια και ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Όμως στον κλάδο των αθλητικών παπουτσιών η πρωτοκαθεδρία έχει πλέον αλλάξει χέρια. Η Χο Τσι Μινχ, η πολυσύχναστη πόλη του Βιετνάμ, έχει μετατραπεί στο νέο κέντρο παραγωγής sneakers, εκτοπίζοντας την Κίνα από την κορυφή.
Στα εργοστάσια γύρω από την πόλη παράγονται σόλες, πάτοι, κορδόνια και υφάσματα, τα οποία συναρμολογούνται σε τελικά προϊόντα. Από εκεί, κοντέινερ γεμάτα κουτιά με λογότυπα Nike, Adidas, Saucony και Brooks Sports καταλήγουν μέσω του ποταμού Ντονγκ Νάι σε διεθνείς προορισμούς.
Η μετατόπιση αυτή δεν ήταν τυχαία. Αν και τα μεγάλα brands εξακολουθούν να διατηρούν μονάδες στην Κίνα για την τοπική αγορά, το Βιετνάμ κατέκτησε την πρωτιά στην παγκόσμια παραγωγή sneakers. Η σημασία του φάνηκε στις 3 Απριλίου, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, απείλησε με δασμούς 46% στις εισαγωγές από το Βιετνάμ, οδηγώντας σε πτώση των μετοχών Nike και Adidas. Η ένταση αποκλιμακώθηκε με μια πρώτη εμπορική συμφωνία που περιόρισε τους νέους δασμούς στο 20%.
Η στροφή της βιομηχανίας είχε ξεκινήσει δεκαετίες νωρίτερα. Από τη δεκαετία του 1970 οι αμερικανικές εταιρείες στράφηκαν στην Ασία για χαμηλότερο κόστος παραγωγής, πρώτα στη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν και στη συνέχεια στην Κίνα. Όμως η αύξηση των μισθών στην Κίνα και η ανάγκη διαφοροποίησης οδήγησαν τις πολυεθνικές στο Βιετνάμ, που προσέφερε φιλικό επενδυτικό περιβάλλον και νεανικό εργατικό δυναμικό.
Η πανδημία του 2020 αποτέλεσε καταλύτη: τα σκληρά lockdown στην Κίνα αποκάλυψαν την εξάρτηση των brands από τις κινεζικές αλυσίδες εφοδιασμού. Η μεταφορά παραγωγής στο Βιετνάμ έγινε τότε σχεδόν μονόδρομος.
Όπως εξηγεί στους New York Times ο Jim Salzano, CEO της Jones & Vining, η οποία παράγει πάτους και καλαπόδια, «η παραγωγή στο Βιετνάμ έχει πλέον ελάχιστη εξάρτηση από την Κίνα». Η εταιρεία, που ακολούθησε το 2011 τους πελάτες της Puma, Nike και Adidas στη χώρα, απασχολεί σήμερα 500 εργαζόμενους και παράγει ετησίως 20 εκατ. ζευγάρια πάτους, 120 εκατ. σόλες και 500.000 καλαπόδια.
