Όσοι περνούν κατά καιρούς από το παλαιό τέρμα Ζωγράφου, στην περιοχή όπου βρίσκεται ο χώρος της Πολυτεχνειούπολης, θα έχουν κατά πάσα πιθανότητα παρατηρήσει ένα κτίριο που δεσπόζει στο χώρο τα τελευταία πενήντα χρόνια. Το συγκεκριμένο κτίριο εισέρχεται πλέον σε διαδικασία πλήρους ανακαίνισης. Πρόκειται για το εμβληματικό κτίριο της Φοιτητικής Εστίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, όπου οι εργασίες για την ανακατασκευή του θα γίνουν πράξη μέσα από το σχήμα Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Πρόκειται για ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κτίρια της περιοχής, ογκώδες και επιβλητικό, το οποίο μπαίνει σε μια νέα φάση ζωής, με στόχο την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τη φοιτητική κοινότητα. Τα τελευταία χρόνια το κτίριο έχει καταστεί σε πολλές των περιπτώσεων άνδρο παραβατικότητας, όπου κατά καιρούς έχουν πραγματοποιηθεί επιχειρήσεις της Αστυνομίας με σκοπό την καταπολέμηση των φαινομένων εγκληματικότητας.
Από τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό στην κατασκευή
Η ιστορία της Φοιτητικής Εστίας ξεκινά το 1966, όταν το ΕΜΠ προκήρυξε πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανέγερσή της. Τον Σεπτέμβριο του 1967, το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε στους αρχιτέκτονες Κωνσταντίνο Παπαϊωάννου και Κώστα Φινέ, ενώ τη στατική και ηλεκτρομηχανολογική μελέτη ανέλαβαν οι Ζεράρ Ναχνικιάν και Παναγιώτης Ιωαννίδης. Σύμφωνα με το συμφωνητικό, η μελέτη έπρεπε να ολοκληρωθεί μέσα σε 210 ημερολογιακές ημέρες, ενώ η κατασκευή ξεκίνησε στα τέλη του 1970 και ολοκληρώθηκε το 1974.
Το κτίριο, που άρχισε να λειτουργεί το 1975, αποτέλεσε ένα από τα πρώτα έργα που υλοποιήθηκαν στην τότε αδιαμόρφωτη Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου. Παρά τον περιορισμένο χώρο και το ακανόνιστο πολυγωνικό σχήμα του οικοπέδου, η μελέτη κατέληξε σε μια λύση μεγάλου όγκου, η οποία κυριάρχησε στην περιοχή και κατέστησε το κτίριο αναγνωρίσιμο από πολλά σημεία του Ζωγράφου και των γύρω περιοχών.
Ένα κτίριο που γερνάει
Επί μισό αιώνα, η Φοιτητική Εστία φιλοξένησε γενιές φοιτητών, χωρίς ωστόσο να έχει υποστεί ουσιαστικές παρεμβάσεις ανακαίνισης, πέρα από μικρές επισκευές. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να εμφανίζει σημαντικά προβλήματα λειτουργικότητας και συντήρησης, τα οποία την καθιστούν ακατάλληλη για να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες στέγασης φοιτητών.
Η ανάγκη εκσυγχρονισμού της οδήγησε στην απόφαση για ολική ανακαίνιση, με στόχο όχι μόνο την αναβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων αλλά και την αναδιαμόρφωση των εσωτερικών χώρων ώστε να ανταποκρίνονται στα σημερινά πρότυπα διαβίωσης.
Η ένταξη στο σχήμα ΣΔΙΤ
Στις 27 Δεκεμβρίου 2022, το Πρυτανικό Συμβούλιο του ΕΜΠ ενέκρινε την υπαγωγή του έργου στις διατάξεις του νόμου 3389/2005 για τα ΣΔΙΤ. Ακολούθησε, στις 9 Φεβρουαρίου 2023, η απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, με την οποία εγκρίθηκε η αίτηση.
Το επόμενο βήμα ήταν η εξασφάλιση χρηματοδότησης για τις υπηρεσίες συμβούλων, που θα αναλάβουν τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης και του σχεδίου σύμβασης σύμπραξης, καθώς και την επικουρία στην αξιολόγηση των προσφορών. Η σχετική απόφαση για την κάλυψη των δαπανών ελήφθη τον Ιούνιο του 2025, με το ποσό να ανέρχεται σε 523.180,80 ευρώ (με ΦΠΑ).
Το ύψος της επένδυσης
Το συνολικό έργο ΣΔΙΤ για την πλήρη ανακαίνιση της Παλαιάς Φοιτητικής Εστίας ανέρχεται σε 49.095.038,52 ευρώ, ποσό που με ΦΠΑ αγγίζει τα 50 εκατομμύρια ευρώ. Το έργο περιλαμβάνει τεχνικές, νομικές και οικονομικές υπηρεσίες, καθώς και την πλήρη κατασκευή, με στόχο τη ριζική αναβάθμιση του κτιρίου.
Η ολοκλήρωση της παρέμβασης αναμένεται να δημιουργήσει έναν σύγχρονο, λειτουργικό και φιλόξενο χώρο, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της φοιτητικής ζωής του 21ου αιώνα, ενισχύοντας την ποιότητα ζωής των ενοίκων και συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση του κοινωνικού ρόλου του ΕΜΠ.
Η σημασία για τις φοιτητικές υποδομές
Η ανάπλαση της Φοιτητικής Εστίας Ζωγράφου εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική αναβάθμισης των φοιτητικών υποδομών στη χώρα, μέσω συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Οι φοιτητικές εστίες αποτελούν κρίσιμο κρίκο στην αλυσίδα της πανεπιστημιακής μέριμνας, ιδιαίτερα για όσους φοιτητές προέρχονται από την περιφέρεια και δεν έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν το κόστος στέγασης στην πρωτεύουσα.
Σήμερα, η Παλαιά Φοιτητική Εστία Ζωγράφου στεγάζεται σε δεκαώροφο κτίριο που βρίσκεται προς την πλευρά Ζωγράφου, στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου. Εκεί φιλοξενούνται φοιτητές τόσο του ΕΜΠ (σε ποσοστό περίπου 1%) όσο και άλλων πανεπιστημίων και ΤΕΙ.
Παράλληλα, οι Νέες Φοιτητικές Εστίες Ζωγράφου, που κατασκευάστηκαν αρχικά για να φιλοξενήσουν αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και λειτουργούν ως εστίες από το 2005, στεγάζονται σε συγκρότημα 15 κτιρίων στην οδό Κοκκινοπούλου 6Α. Μαζί με την Παλαιά Εστία, συνθέτουν το βασικό πλέγμα φοιτητικών καταλυμάτων στη μεγαλύτερη πανεπιστημιούπολη της χώρας.
Ένα νέο κεφάλαιο για τη φοιτητική μέριμνα
Η ανακαίνιση της Παλαιάς Φοιτητικής Εστίας σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο για το ΕΜΠ αλλά και για τη φοιτητική μέριμνα συνολικά. Με την υλοποίηση του έργου ΣΔΙΤ, το Πολυτεχνείο αποκτά μια σημαντική υποδομή που όχι μόνο θα καλύψει τις ανάγκες στέγασης, αλλά θα αναβαθμίσει την καθημερινότητα εκατοντάδων φοιτητών.
Η επένδυση των περίπου 50 εκατ. ευρώ καταδεικνύει τη βαρύτητα που αποδίδεται στη στήριξη της φοιτητικής ζωής και συνιστά μια από τις μεγαλύτερες παρεμβάσεις ανακαίνισης πανεπιστημιακού κτιρίου στην Ελλάδα. Η επιτυχής ολοκλήρωσή της θα κριθεί τόσο από την ποιότητα της υλοποίησης όσο και από τη δυνατότητα του νέου κτιρίου να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις προσδοκίες των φοιτητών των επόμενων δεκαετιών.
