Σύμφωνα με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ε.Ε., η μέση παγκόσμια θερμοκρασία διαμορφώθηκε 1,25°C υψηλότερα από τα προβιομηχανικά επίπεδα (1850–1900), καθιστώντας τον, τον τρίτο θερμότερο Ιούλιο που έχει καταγραφεί, μετά το 2023 και το 2024. Αν και οι τιμές υποχώρησαν οριακά σε σχέση με τα ρεκόρ των δύο προηγούμενων ετών, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η υπερθέρμανση έχει παγιωθεί, με επιπτώσεις που αγγίζουν κάθε πτυχή της ζωής, από τη δημόσια υγεία και την οικονομία έως τα οικοσυστήματα και την ασφάλεια.
Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η εικόνα στην κλίμακα του έτους, καθώς από τον Αύγουστο του 2024 έως και τον Ιούλιο του 2025, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη ήταν 1,53°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, υπερβαίνοντας το κρίσιμο όριο του 1,5°C που προβλέπει η Συμφωνία του Παρισιού για την αποφυγή των χειρότερων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Αν και η υπέρβαση αυτή αφορά μόνο δωδεκάμηνη περίοδο, και όχι τον πολυετή μέσο όρο που χρησιμοποιείται επισήμως, θεωρείται σαφής ένδειξη ότι ο πλανήτης πλησιάζει επικίνδυνα σε σημεία καμπής, πέρα από τα οποία οι αλλαγές στο κλιματικό σύστημα θα τροφοδοτούνται από μόνες τους και θα είναι δύσκολο να αναστραφούν.
Στην Ευρώπη, ο φετινός Ιούλιος ήταν ο τέταρτος θερμότερος που έχει καταγραφεί, με θερμοκρασίες αισθητά πάνω από τον μέσο όρο ακόμη και σε περιοχές που συνήθως χαρακτηρίζονται από ήπιο καλοκαίρι. Σκανδιναβικές χώρες βίωσαν ασυνήθιστα παρατεταμένα διαστήματα ζέστης, ενώ στη Φινλανδία η άνοδος της θερμοκρασίας συνοδεύτηκε από ξηρασία και αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών. Η νοτιοανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και η Ελλάδα αντιμετώπισαν επίσης έντονη έλλειψη βροχοπτώσεων, με συνέπειες στην αγροτική παραγωγή και στην επιβάρυνση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών.
Η θερμική ανωμαλία δεν περιορίστηκε στην Ευρώπη. Στη Βόρεια Αμερική, οι νότιες πολιτείες των ΗΠΑ και τμήματα του Καναδά επλήγησαν από μακρά κύματα καύσωνα, ασκώντας πίεση στα ενεργειακά δίκτυα και τις υποδομές ύδρευσης. Στην Ασία, η Ινδία και η Κίνα βρέθηκαν αντιμέτωπες με θερμοκρασίες πολύ πάνω από τον εποχικό μέσο όρο, με συνέπειες για την υγεία, την παραγωγικότητα και την ασφάλεια των τροφίμων. Στην Αυστραλία, οι θερμοκρασίες του φετινού χειμώνα ξεπέρασαν κατά πολύ τις συνήθεις τιμές, εξέλιξη που συνδέεται με την επίδραση του φαινομένου Ελ Νίνιο.
Πέρα από την άνοδο της θερμοκρασίας, ο Ιούλιος του 2025 συνοδεύτηκε από ακραία καιρικά φαινόμενα. Στην κεντρική Ευρώπη και σε τμήματα της βόρειας Γαλλίας, ισχυρές και παρατεταμένες βροχοπτώσεις προκάλεσαν πλημμύρες και κατολισθήσεις, καταστρέφοντας υποδομές και καλλιέργειες. Στον αντίποδα, η Μεσόγειος βρέθηκε αντιμέτωπη με μειωμένες βροχοπτώσεις και έντονη ζέστη, επιδεινώνοντας την πίεση στους υδάτινους πόρους και αυξάνοντας τον κίνδυνο εκτεταμένων πυρκαγιών, οι οποίες και εκδηλώθηκαν.
Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί και στην κατάσταση των ωκεανών. Οι θερμοκρασίες επιφανείας σε περιοχές, όπως ο Βόρειος Ατλαντικός και η Νορβηγική Θάλασσα, πλησίασαν ιστορικά υψηλά, ενώ σε παγκόσμια κλίμακα οι ωκεανοί καταγράφουν διαδοχικά ρεκόρ ζέστης. Οι συνέπειες αυτής της τάσης περιλαμβάνουν απώλεια θαλάσσιας βιοποικιλότητας, αλλαγές στα μεταναστευτικά μοτίβα των ψαριών, μείωση αλιευτικών αποθεμάτων και αυξημένους κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια, ιδίως στις παράκτιες κοινότητες.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η συχνότητα και η ένταση τέτοιων φαινομένων θα αυξηθούν τις επόμενες δεκαετίες, ακόμη και αν υπάρξει άμεση μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η πρόκληση αφορά την ταυτόχρονη μείωση των εκπομπών και προσαρμογή των κοινωνιών στις νέες συνθήκες, με επενδύσεις σε ανθεκτικές υποδομές, καλύτερη διαχείριση υδάτων, προστασία των πιο ευάλωτων πληθυσμών και διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση επιπτώσεων που ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα.
Με τα δεδομένα του τελευταίου χρόνου, το περιθώριο δράσης στενεύει. Οι αποφάσεις της επόμενης δεκαετίας θα κρίνουν όχι μόνο το μέγεθος των μελλοντικών απωλειών, αλλά και την ικανότητα των κοινωνιών να διατηρήσουν τη σταθερότητα και την ευημερία τους σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται ολοένα και περισσότερο.
