Οι ελπίδες για μια «τελευταία ευκαιρία» για την επίτευξη μίας φιλόδοξης παγκόσμιας συνθήκης για τον περιορισμό της ρύπανσης από πλαστικά έχουν εξασθενήσει, την ώρα που οι αντιπρόσωποι συγκεντρώνονται αυτή την εβδομάδα στον ΟΗΕ στη Γενεύη για αυτό που αναμενόταν να είναι ο τελευταίος γύρος διαπραγματεύσεων.
Διπλωμάτες και υποστηρικτές της κλιματικής αλλαγής προειδοποιούν ότι οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των μικρών νησιωτικών κρατών για περιορισμό της παραγωγής πλαστικών πρώτης ύλης -που προέρχονται από πετρέλαιο, άνθρακα και αέριο- απειλούνται από την αντίθεση των χωρών παραγωγής πετροχημικών και της διοίκησης των ΗΠΑ υπό τον Πρόεδρο Donald Trump.
Η παραγωγή πλαστικών αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2060 χωρίς παρέμβαση, πνίγοντας τους ωκεανούς, βλάπτοντας την ανθρώπινη υγεία και επιταχύνοντας την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
«Αυτή είναι πραγματικά η τελευταία καλύτερη ευκαιρία μας. Καθώς η ρύπανση αυξάνεται, επιβαρύνει εκείνους που είναι λιγότερο υπεύθυνοι και λιγότερο ικανοί να προσαρμοστούν», δήλωσε η Ilana Seid, μόνιμη αντιπρόσωπος του Παλάου και πρόεδρος της Συμμαχίας των Μικρών Νησιωτικών Κρατών (AOSIS).
Οι αντιπρόσωποι θα συναντηθούν επίσημα την Τρίτη για τον έκτο γύρο συνομιλιών, μετά από συνάντηση της Διακυβερνητικής Διαπραγματευτικής Επιτροπής (INC-5) στη Νότια Κορέα στα τέλη της περσινής χρονιάς, που κατέληξε χωρίς αποτέλεσμα για τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικά.
Στα πλέον επίμαχα θέματα περιλαμβάνεται ο περιορισμός της παραγωγής, η διαχείριση των προϊόντων και των χημικών πλαστικών που είναι ανησυχητικά και η χρηματοδότηση για τη βοήθεια των αναπτυσσόμενων χωρών στην εφαρμογή της συνθήκης.
Αντιπρόσωποι δήλωσαν στο Reuters ότι τα κράτη παραγωγής πετρελαίου, όπως η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία, σκοπεύουν να αμφισβητήσουν βασικές διατάξεις της συνθήκης και να προωθήσουν εθελοντικά ή εθνικά μέτρα, εμποδίζοντας την πρόοδο προς μια νομικά δεσμευτική συμφωνία για την καταπολέμηση της ρίζας της ρύπανσης από πλαστικά.
Οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας δεν ήταν άμεσα διαθέσιμοι για σχολιασμό.
Ο Andrés Del Castillo, ανώτερος δικηγόρος στο Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου (CIEL), μη κερδοσκοπικός οργανισμός που παρέχει νομικές συμβουλές σε ορισμένες χώρες που συμμετέχουν στις συνομιλίες, δήλωσε ότι τα κράτη παραγωγής πετρελαίου αμφισβητούν ακόμη και τα βασικά γεγονότα για τη βλάβη στην υγεία που προκαλούν τα πλαστικά.
«Βρισκόμαστε σε μια στιγμή αναθεώρησης, όπου ακόμη και η επιστήμη είναι εξαιρετικά πολιτικοποιημένη», είπε.
Η θέση των ΗΠΑ
Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είπε στο Reuters ότι θα ηγηθεί μιας αντιπροσωπείας που υποστηρίζει μια συνθήκη για τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικά, η οποία δεν θα επιβάλει περιοριστικά μέτρα στους παραγωγούς που θα μπορούσαν να εμποδίσουν τις αμερικανικές εταιρείες.
Μια πηγή που είναι εξοικειωμένη με τις συνομιλίες δήλωσε ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να περιορίσουν το πεδίο της συνθήκης σε ζητήματα όπως η διάθεση αποβλήτων, η ανακύκλωση και ο σχεδιασμός προϊόντων.
Αυτό συμβαδίζει με την πολιτική του Trump για την αναίρεση περιβαλλοντικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της διαπίστωσης ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θέτουν σε κίνδυνο την υγεία.
Πάνω από 1.000 αντιπρόσωποι, περιλαμβανομένων επιστημόνων και λομπιστών της πετροχημικής βιομηχανίας, θα παραστούν στις συνομιλίες, προκαλώντας ανησυχίες στους υποστηρικτές μιας φιλόδοξης συμφωνίας, ότι η επιρροή της βιομηχανίας μπορεί να δημιουργήσει μια συμφωνία μετριασμένης ισχύος, επικεντρωμένη στη διαχείριση αποβλήτων, αντί για περιορισμούς στην παραγωγή.
Η πετροχημική βιομηχανία δήλωσε ότι συνεχίζει να υποστηρίζει μια παγκόσμια συνθήκη και έχει ενθαρρύνει τη διοίκηση των ΗΠΑ και το Κογκρέσο να «συμμετάσχουν» στις διαπραγματεύσεις.
Ο Stewart Harris, εκπρόσωπος του Διεθνούς Συμβουλίου Χημικών Ενώσεων, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ ειδικότερα έχουν μια ευκαιρία «όχι μόνο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά και στην εφαρμογή της συμφωνίας» να προωθήσουν τη χρήση νέων τεχνολογιών στην μηχανική ανακύκλωση και την προηγμένη ανακύκλωση, η οποία μετατρέπει τα πλαστικά απόβλητα σε καύσιμα, πλαστικά και άλλα προϊόντα παγκοσμίως.
Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες των ΗΠΑ απέστειλαν ξεχωριστές επιστολές στον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Marco Rubio, τη Δευτέρα, προωθώντας διαφορετικές προσεγγίσεις.
Μια ομάδα Ρεπουμπλικανών από τη Βουλή των Αντιπροσώπων με επικεφαλής τον Αντιπρόσωπο Dan Crenshaw από το Τέξας ζήτησε από την αμερικανική αντιπροσωπεία να προωθήσει μια συνθήκη που να επικεντρώνεται στην επέκταση της τεχνολογίας ανακύκλωσης, ενώ μια ομάδα Δημοκρατικών της Γερουσίας με επικεφαλής τον Γερουσιαστή Jeff Merkley από το Όρεγκον, ζήτησε μια συμφωνία που να περιλαμβάνει όρια παραγωγής πλαστικών.
Για την επικύρωση της συνθήκης απαιτoύνται τα δύο τρίτα της Γερουσίας.
Ευπαθή νησιωτικά κράτη
Τα μικρά νησιωτικά κράτη πλήττονται ιδιαίτερα από τα πλαστικά απόβλητα που καταλήγουν στις ακτές τους, απειλώντας τις οικονομίες τους στον τομέα της αλιείας και του τουρισμού. Τονίζουν την επείγουσα ανάγκη για διεθνή χρηματοδότηση για τον καθαρισμό της υπάρχουσας ρύπανσης.
«Τα πλαστικά είναι ανησυχία για την ανθρώπινη υγεία επειδή (το πλαστικό) περιέχει περίπου 16.000 χημικά, και το ένα τέταρτο από αυτά είναι γνωστά ότι είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία», δήλωσε η Dr. Melanie Bergmann του Ινστιτούτου Alfred Wegener στη Γερμανία.
Η Jodie Roussell, υπεύθυνη παγκόσμιων δημοσίων σχέσεων στη Nestlé NESN.S και μέλος μιας συμμαχίας 300 εταιρειών που στηρίζουν τη συνθήκη για τη μείωση της ρύπανσης από πλαστικά, δήλωσε στο Reuters ότι η εναρμόνιση των διεθνών κανονισμών για τη μείωση της συσκευασίας και τη χρήση βιώσιμων υλικών θα ήταν η πιο οικονομικά αποδοτική προσέγγιση.
Ο Γάλλος πολιτικός Philippe Bolo, μέλος της παγκόσμιας Διακυβερνητικής Συμμαχίας για την Εξάλειψη της Ρύπανσης από Πλαστικά, δήλωσε ότι μια αδύναμη, μετριασμένη συνθήκη που επικεντρώνεται στη διαχείριση αποβλήτων πρέπει να αποφεύγεται.
Ο Bolo και μια διπλωματική πηγή από χώρα που συμμετέχει στις συνομιλίες δήλωσαν ότι η δυνατότητα μιας ψηφοφορίας ή ακόμα και μιας ξεχωριστής συμφωνίας μεταξύ των πιο φιλόδοξων χωρών θα μπορούσε να εξεταστεί ως τελευταία λύση.
Η Inger Andersen, εκτελεστική διευθύντρια του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών, δήλωσε ωστόσο ότι οι χώρες πρέπει να πιέσουν για μια ουσιαστική συμφωνία που θα επιτευχθεί με συναίνεση.
«Δεν είμαστε εδώ για να πάρουμε κάτι χωρίς νόημα… θέλουμε κάτι που να είναι αποτελεσματικό, που να έχει όλους μέσα και άρα όλοι να είναι δεσμευμένοι σε αυτό», είπε.
