Η εκρηκτική άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης έχει ως αποτέλεσμα ένα τεράστιο κόστος για τους παραδοσιακούς ιστότοπους. Για ορισμένες επιχειρήσεις, η εξέλιξη αυτή ισοδυναμεί με υπαρξιακή κρίση, καθώς η συνηθισμένη περιήγηση και αναζήτηση στο διαδίκτυο πεθαίνει, αλλά κανείς δεν ξέρει τι θα τη διαδεχθεί.
Το ChatGPT έφτασε τα 500 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες τον Μάιο του 2025 — τον ίδιο μήνα που η Google λάνσαρε την AI Mode, παραδεχόμενη ουσιαστικά ότι τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα είναι το μέλλον στην αναζήτηση. Σύμφωνα με το Pew Research Center, περίπου 1 στις 5 αναζητήσεις περιλαμβάνει πλέον συγκέντρωση στοιχείων μέσω AI με τη λειτουργία να εμφανίζεται στο 60% των αναζητήσεων με βάση ερωτήσεις και στο 36% των αναζητήσεων με πλήρεις προτάσεις. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με την Adobe, η επισκεψιμότητα σε ιστότοπους λιανικής από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης έχει αυξηθεί κατά 1.200% από το περασμένο καλοκαίρι.
Ωστόσο, η άνοδος της αναζήτησης με AI έχει ένα βαρύ κόστος για τους παραδοσιακούς ιστότοπους. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα του Pew, οι αναζητήσεις με AI έχουν ως αποτέλεσμα δραματικά λιγότερα κλικ σε άλλους ιστότοπους. Όταν η Google εμφανίζει μια περίληψη AI, οι χρήστες κάνουν κλικ σε άλλους ιστότοπους μόνο στο 8% των περιπτώσεων, σε σύγκριση με το 15% για αναζητήσεις χωρίς απαντήσεις AI, κάτι που αντιπροσωπεύει μια πτώση σχεδόν 50%. Ακόμα χειρότερα, μόνο το 1% των συγκεντρώσεων πληροφοριών μέσω AI φέρνει κλικ στις πηγές.
Για τις επιχειρήσεις, αυτό αποτελεί μια πραγματική υπαρξιακή κρίση. Σε αντίθεση με τον αλγόριθμο της Google, ο οποίος έχει υποστεί αντίστροφη μηχανική και βελτιστοποίηση για πάνω από δύο δεκαετίες, η αναζήτηση με τεχνητή νοημοσύνη παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιαφανής.
Μια νέα επιστήμη και νέες startups
Από το χάος αυτό αναδύεται μια νέα επιστήμη που οι επιχειρήσεις ονομάζουν AIO (Βελτιστοποίηση Τεχνητής Νοημοσύνης), που ουσιαστικά είναι το SEO για την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά σε αντίθεση με την παραδοσιακή βελτιστοποίηση αναζήτησης, η οποία ακολουθούσε σχετικά προβλέψιμα μοτίβα, η βελτιστοποίηση με τεχνητή νοημοσύνη μοιάζει με χειρομαντία.
Η θεμελιώδης αλλαγή είναι φιλοσοφική. O αλγόριθμος της Google αναζητούσε τη συνάφεια και την αξιοπιστία, ενώ τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης δίνουν προτεραιότητα στη χρησιμότητα και την επίλυση. Αντί της βελτιστοποίησης με ευρείς όρους όπως «παπούτσια για τρέξιμο», ορισμένοι ειδικοί συνιστούν πλέον στις μάρκες να καταχωρίζονται με λεπτομερείς αναζητήσεις όπως «τα καλύτερα παπούτσια για τρέξιμο για πλατυποδία κάτω των 150 δολαρίων με καλή υποστήριξη καμάρας».
Ο πανικός που επικρατεί έχει «γεννήσει» έναν νέο κλάδο στην πληροφορική. Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», πάνω από 10 νεοσύστατες επιχειρήσεις αναπτύσσουν τώρα εργαλεία για να βοηθήσουν τις επώνυμες μάρκες να πλοηγηθούν στην αναζήτηση AI. Η Athena, που ιδρύθηκε από τον πρώην μέλος της ομάδας αναζήτησης της Google Andrew Yan, συγκέντρωσε 2,2 εκατομμύρια δολάρια και έχει τώρα περισσότερους από 100 πελάτες. «Οι εταιρείες έχουν περάσει τα τελευταία 10 ή 20 χρόνια βελτιστοποιώντας τον ιστότοπό τους για την έκδοση «10 μπλε συνδέσμων» της Google», δήλωσε ο Yan στο Journal. «Αυτή η έκδοση της Google αλλάζει πολύ γρήγορα και αλλάζει για πάντα».
Startups όπως η Profound, η οποία συγκέντρωσε 3,5 εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει τις μάρκες να βελτιστοποιήσουν την αναζήτηση με AI, δημιουργούν χιλιάδες παραλλαγές σε ποτάσεις αναζήτησης και παρακολουθούν πόσο συχνά εμφανίζονται οι πελάτες τους στις απαντήσεις της AI. Πρόκειται για μια βίαιη προσέγγιση για να σπάσει ένα αλγοριθμικό μαύρο κουτί. «Κάθε μάρκα στον πλανήτη έχει έναν νέο, πολύ μεγάλο, πολύ σημαντικό πελάτη που ονομάζεται ChatGPT», δήλωσε ο James Cadwallader, CEO της Profound, στο The Information.
Η πρόκληση για τις επιχειρήσεις
Αυτή η προσέγγιση αποτελεί μια θεμελιώδη πρόκληση για τη νοοτροπία βελτιστοποίησης που κυριαρχεί στο ψηφιακό μάρκετινγκ εδώ και δεκαετίες. Αν οι μηχανές αναζήτησης AI δεν μπορούν να παρακαμφθούν, τι θα γίνει με τα εκατοντάδες δισ. δολάρια της ψηφιακής διαφήμισης που έχουν δοθεί γύρω από τη χειραγώγηση αλγορίθμων;
Οι μάρκες που δεν εμφανίζονται στα αποτελέσματα αναζήτησης της τεχνητής νοημοσύνης δεν χάνουν απλώς επισκεψιμότητα — γίνονται αόρατες. Σε αντίθεση με το Google, όπου ακόμη και οι ιστότοποι με κακή βελτιστοποίηση εμφανίζονται κάπου στα αποτελέσματα, τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης είτε προβάλλουν τις μάρκες σε περίοπτη θέση είτε τις αγνοούν εντελώς. Δεν υπάρχει «δεύτερη σελίδα» στο ChatGPT.
Για τις επιχειρήσεις που έχουν συνηθίσει να έχουν κάποιο έλεγχο στο ψηφιακό τους μέλλον, αυτό το δίλημμα είναι τρομακτικό. Είτε συμμετέχεις στο παιχνίδι είτε όχι, και οι κανόνες για τη συμμετοχή αλλάζουν συνεχώς.
Φυσικά, αυτή η πρωτοποριακή τεχνολογία μπορεί να καταλήξει να δανειστεί μερικά παλιά κόλπα. Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη είναι δαπανηρή στη λειτουργία της, και η διαφήμιση είναι ο τρόπος με τον οποίο το διαδίκτυο πάντα πλήρωνε τους λογαριασμούς του. Σύμφωνα με πληροφορίες, η OpenAI εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο να ενσωματώσει διαφημίσεις στο ChatGPT, ενώ η Perplexity έχει ήδη αρχίσει να πειραματίζεται με τις χορηγίες αναζήτησης. Εάν οι πλατφόρμες αναζήτησης τεχνητής νοημοσύνης αρχίσουν να πωλούν διαφημιστικό χώρο, οι επιχειρήσεις μπορεί να βρεθούν ξανά σε γνωστό έδαφος, αγοράζοντας την προβολή τους όπως κάνουν σήμερα στο Google. Κάποια πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ, τελικά.
