Σε πρωταθλητισμό εξωστρέφειας επιδίδονται οι ελληνικές τράπεζες, με εξαγορές και συνεργασίες που επιδιώκουν να διευρύνουν το αποτύπωμά τους στον ευρύτερο περιφερειακό, αλλά και ευρωπαϊκό χώρο. Την πρωτοκαθεδρία των κινήσεων έχουν η Alpha Bank μέσω της μετοχικής σχέσης που έχει με τη UniCredit και μια σειρά εξαγορών εντός και εκτός Ελλάδας, και η Eurobank, που μετά την εξαγορά της Ελληνικής Τράπεζας αναδεικνύεται ο μεγαλύτερος περιφερειακός παίκτης, δρομολογώντας την περαιτέρω ενίσχυση της παρουσίας της στη Βουλγαρία. Η Τράπεζα Πειραιώς από την πλευρά της επικεντρώνει την παρουσία της στην ελληνική αγορά, με την εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής και τη δημιουργία της ψηφιακής τράπεζας Snapi, ενώ πρωτοβουλίες έχει προαναγγείλει και η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας.
Αν και η παρουσία των ελληνικών ομίλων στην ευρύτερη ευρωπαϊκή αγορά απέχει πολύ από αυτή που είχαν αναπτύξει πριν από την κρίση, όταν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες είχαν επεκταθεί σε δέκα χώρες και το ενεργητικό από τη διεθνή τους δραστηριότητα ξεπερνούσε τα 60 δισ. ευρώ –σε αξίες 2008–, η προσπάθεια για την ενίσχυση των συνεργασιών που θα αποδώσουν έσοδα σε μια περίοδο πτωτικής πορείας των επιτοκίων κυριαρχεί στους σχεδιασμούς των διοικήσεων των ελληνικών τραπεζών, που αναζητούν ευκαιρίες εντός και εκτός Ελλάδος.
Η πρόσφατη παραίνεση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας Κυριάκου Πιερρακάκη στο πλαίσιο της ετήσιας γενικής συνέλευσης της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών, για την ανάγκη δημιουργίας «εθνικών πρωταθλητών» στην ελληνική οικονομία «με μοχλό τις τράπεζες», διαβάστηκε ως παρότρυνση για τη δημιουργία μεγαλύτερων σχημάτων μέσω συγχωνεύσεων και στο εσωτερικό, σενάριο που έχει επιχειρηθεί και στο παρελθόν χωρίς ωστόσο επιτυχία. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης κάλεσε τις τράπεζες «να γίνουν ισχυρές στην ελληνική αγορά και ταυτόχρονα παρούσες, με επιρροή στην ευρύτερη περιοχή μας», ώστε, όπως είπε, «να γίνουν και πάλι ηγέτιδες της επιχειρηματικότητας και της εξωστρέφειας, φορείς του κύρους της χώρας στο περιφερειακό και το διεθνές περιβάλλον». Στην παρούσα φάση το κέντρο βάρους επικεντρώνεται στην οριοθέτηση των αγορών που θα μπορούσαν οι ελληνικές τράπεζες να έχουν ένα υπολογίσιμο μέγεθος και στη διεύρυνση των συνεργασιών που θα αποδώσουν προστιθέμενη αξία.
Στη βάση αυτή, η επίσκεψη του επικεφαλής της UniCredit Αντρέα Ορσέλ την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα και η συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, προσέδωσε «μήνυμα αισιοδοξίας για τον ανερχόμενο ρόλο της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό τοπίο και την προσπάθεια για προώθηση της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης». Την άποψη αυτή υποστήριξε και η διοίκηση της ΤτΕ, που βλέπει πίσω από την αύξηση στο 20% του ποσοστού που διαθέτει πλέον ο ιταλικός όμιλος στην Alpha Bank και την εμβάθυνση της συνεργασίας, ένα ουσιαστικό βήμα στην πορεία για τραπεζική ένωση.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Alpha Bank, Βασίλη Ψάλτη, η συνεργασία μεταφράζεται σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, όπως η ανάπτυξη καινοτόμων χρηματοοικονομικών προϊόντων για την ενίσχυση της κατοικίας τόσο σε επίπεδο προσφοράς όσο και ζήτησης με την αύξηση των κοινωνικών κατοικιών. Στον τομέα της επιχειρηματικότητας η συνεργασία μεταφράζεται στην υποστήριξη των μικρομεσαίων και τοπικών επιχειρήσεων, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων και το εθνικό δίκτυο των ΕΛΤΑ, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο στα οφέλη περιλαμβάνονται οι διεθνείς χρηματοδοτήσεις, οι εκδόσεις ομολόγων, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες στον τομέα των εξαγορών και η διεύρυνση της παρουσίας επενδυτικών προϊόντων στις ευρωπαϊκές αγορές.
Ισχυρός πόλος αναδεικνύεται ο όμιλος της Eurobank, με παρουσία εκτός από την Ελλάδα σε Κύπρο, Βουλγαρία και Λουξεμβούργο και ενεργητικό που έχει ξεπεράσει πλέον τα 100 δισ. ευρώ. Η εξαγορά της Ελληνικής Τράπεζας αναδεικνύει τον όμιλο σε νούμερο ένα τραπεζικό παίκτη στην Κύπρο, που αποτελεί κύρια αγορά, καθώς με βάση τον στρατηγικό σχεδιασμό θα λειτουργήσει ως επενδυτικός και επιχειρηματικός κόμβος που θα συνδέει την Ευρώπη με νέες αγορές, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ινδία. Επόμενο βήμα, σύμφωνα με όσα έχει προαναγγείλει ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, Φωκίων Καραβίας, είναι η ενίσχυση της παρουσίας της στη Βουλγαρία, αγορά από την οποία ο ελληνικός όμιλος αντλεί το 16% των συνολικών του εσόδων και βρίσκεται σε φάση αναζήτησης ευκαιριών για εξαγορά.
Η εξαγορά της AstroBank και οι κινήσεις της Εθνικής
Τις κινήσεις εξωστρέφειας των ελληνικών τραπεζών συμπληρώνει η εξαγορά από την Alpha Bank της AstroBank μέσω της οποίας διπλασιάζει το μερίδιό της στην κυπριακή τραπεζική αγορά και τοποθετείται, πλέον, ως η τρίτη συστημική τράπεζα στην Κύπρο. «Η εξαγορά της AstroBank όχι μόνο διπλασιάζει την κερδοφορία μας στην Κύπρο στα περίπου 100 εκατ. ευρώ ετησίως, αλλά μας επιτρέπει να διευρύνουμε τις υπηρεσίες διαχείρισης περιουσίας και τραπεζοασφαλιστικών προϊόντων», επισήμανε ο Νίκος Σαλακάς, Chief of Corporate Center and General Counsel του ομίλου Alpha, μιλώντας στο Μ&Α Summit, που διοργάνωσε την περασμένη εβδομάδα το MoneyReview. Αναφερόμενος στην πώληση της Alpha Bank Romania, σημείωσε ότι «αφενός ενίσχυσε τα ταμεία του ομίλου με κεφάλαια που χρησιμοποιήθηκαν σε επόμενες κινήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο, και αφετέρου συνέβαλε στη δημιουργία της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ρουμανίας μέσα από τη συνένωση της τοπικής θυγατρικής με τη UniCredit Romania». Τις πρωτοβουλίες εξαγορών συμπληρώνουν η απόκτηση της Axia Ventures μέσω της οποίας η Alpha Bank ενισχύει σημαντικά τις δυνατότητές της στο investment banking, η εξαγορά της FlexFin στον τομέα του factoring και η πρόσφατη στρατηγική συνεργασία με τα ΕΛΤΑ που στόχο έχουν τη διεύρυνση των δυνατοτήτων στήριξης ομάδων που σήμερα υποεξυπηρετούνται.
Από τις κινήσεις στο εσωτερικό ξεχωρίζει η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από την Τράπεζα Πειραιώς, έναντι τιμήματος 600 εκατ. ευρώ για το 100% της εταιρείας, καθώς περιλαμβάνει εκτός από το 90,01% από το CVC Capital Partners, και το υπόλοιπο 9,99% της εταιρείας που κατέχει σήμερα η Εθνική Τράπεζα. Η εξαγορά φιγουράρει στον κατάλογο με τις μεγαλύτερες εξαγορές ασφαλιστικών επιχειρήσεων στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες, κινητοποιώντας τον μηχανισμό του λεγόμενου συμβιβασμού της Δανίας (danish compromise), που στόχο έχει την κατάταξη της Πειραιώς ως χρηματοοικονομικού ομίλου με στόχο την ελάφρυνση της επιβάρυνσης που θα έχει η εξαγορά στον κεφαλαιακό της δείκτη. Η εξαγορά ερμηνεύεται ως άμυνα στην πτώση των επιτοκίων και όπως έχει δηλώσει ο διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου, εντάσσεται στη στρατηγική του ομίλου τα έσοδα από προμήθειες να προσεγγίσουν αυτά των ιταλικών τραπεζών, που αντιπροσωπεύουν το 30% των συνολικών εσόδων. Σε πλήρη εξέλιξη είναι, την ίδια στιγμή, η νέα ψηφιακή τράπεζα που ετοιμάζει ο όμιλος της Πειραιώς, η Snappi, η οποία αν και δεν αποτελεί εξαγορά, εντάσσεται στον κύκλο της εξωστρέφειας, καθώς έχοντας αδειοδοτηθεί από την ΕΚΤ διαθέτει διαβατήριο για επέκταση και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η απώλεια της Εθνικής Ασφαλιστικής που προοιωνίζεται η ένταξή της στον όμιλο της Πειραιώς, κινητοποιεί τα αντανακλαστικά και της Εθνικής Τράπεζας, η οποία αναζητεί νέες συνεργασίες στον ασφαλιστικό τομέα ή ακόμη και την εξαγορά άλλης ασφαλιστικής. Οι συζητήσεις δίνουν και παίρνουν με όλους τους ισχυρούς παίκτες του κλάδου, μεταξύ των οποίων η Interamerican, η Groupama κ.ά., εν αναμονή και της ολοκλήρωσης του deal της Τράπεζας Πειραιώς που ανοίγει με τη σειρά της μέτωπα με την Ergo Hellas και την NN Hellas, ασφαλιστικές με τις οποίες η Πειραιώς διατηρεί αποκλειστικές συνεργασίες. Οι σχέσεις άλλωστε ασφαλιστικών τραπεζών παραμένουν μεταξύ σφύρας και άκμονος καθώς κόντρα στην τάση συνένωσης δυνάμεων που εκδηλώνονται το τελευταίο διάστημα, και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν μεταβιβάσει την πλειοψηφία των μετοχών των ασφαλιστικών που ήλεγχαν, πριν οι σχέσεις ζεσταθούν εκ νέου.
