Οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ βρίσκονταν σε κατάσταση επιφυλακής μέχρι και την τελευταία στιγμή ενόψει της σημερινής «Ημέρας Απελευθέρωσης», όπως την έχει χαρακτηρίσει ο Donald Trump. Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοινώνει σήμερα έναν νέο γύρο ανταποδοτικών δασμών, χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει ποιες χώρες και ποιοι κλάδοι θα στοχοποιηθούν. Ωστόσο, έχει διαμηνύσει ότι οι νέοι δασμοί θα είναι «πολύ πιο γενναιόδωροι» από αυτούς που ήδη εφαρμόζονται στα αμερικανικά προϊόντα.
Νέα εμπορική πολιτική με απρόβλεπτες συνέπειες
Ο Trump, από την αρχή της προεδρίας του, έχει κάνει εκτενή χρήση των προεδρικών εξουσιών του στον τομέα του εμπορίου, υποστηρίζοντας ότι όλες οι χώρες έχουν εκμεταλλευτεί τις ΗΠΑ. Αν και οι συνεργάτες του είχαν προτείνει ένα γενικευμένο δασμολογικό καθεστώς 20% στους περισσότερους εμπορικούς εταίρους, ο ίδιος φαίνεται να προσανατολίζεται σε στοχευμένα μέτρα ανά χώρα και ανά κλάδο.
Αναλυτές προειδοποιούν ότι η επιθετική αυτή πολιτική ενδέχεται να οδηγήσει σε έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, με χώρες όπως η Κίνα, ο Καναδάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάζουν ήδη αντίμετρα.
Αντίμετρα από Κίνα, Καναδά και Ε.Ε.
Η Κίνα και ο Καναδάς έχουν ήδη επιβάλει αντίμετρα σε αμερικανικά προϊόντα, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε τη δική της απάντηση, η οποία θα τεθεί σε ισχύ από τα μέσα Απριλίου. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, τόνισε ότι η Ε.Ε. είναι ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις, αλλά «όλοι οι μηχανισμοί βρίσκονται στο τραπέζι» σε περίπτωση που χρειαστεί να απαντήσει στις κινήσεις των ΗΠΑ.
Οι δασμοί των 25% στις εξαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων προς τις ΗΠΑ αναμένεται να πλήξουν ιδιαίτερα τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία. Παράλληλα, οι δασμοί ενδέχεται να επεκταθούν και σε κρίσιμους κλάδους, όπως οι ημιαγωγοί και η φαρμακοβιομηχανία, ενώ σύμφωνα με οικονομολόγους, το 15% των εμπορικών εταίρων με σταθερό εμπορικό πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ θα δεχθεί κυρώσεις. Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Scot Bessent, έχει αποκαλέσει αυτές τις χώρες «Dirty 15».
Κίνδυνος ύφεσης στις ΗΠΑ
Η εμμονή του Trump με τους δασμούς αυξάνει τις πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ, σύμφωνα με οικονομολόγους. Η Goldman Sachs ανέβασε τις προβλέψεις της για ύφεση εντός του επόμενου δωδεκαμήνου από 20% σε 35%, ενώ εκτιμά ότι οι νέες εμπορικές πολιτικές θα εντείνουν τις πληθωριστικές πιέσεις.
Η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Kristalina Georgieva, σχολίασε ότι οι δασμοί δημιουργούν «στρες» στην παγκόσμια οικονομία, αν και προς το παρόν ο αντίκτυπος δεν είναι δραματικός. Ωστόσο, οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ προσπαθούν να περιορίσουν την έκθεσή τους, με την Ινδία και το Βιετνάμ να εξετάζουν μείωση των δασμών σε αμερικανικά προϊόντα, ενώ η Ιαπωνία σχεδιάζει τη δημιουργία 1.000 συμβουλευτικών κέντρων για επιχειρήσεις που πλήττονται από τις νέες πολιτικές.
«Υπαρξιακή στιγμή» για την Ε.Ε.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Christine Lagarde, προειδοποίησε ότι η Ευρώπη πρέπει να κινηθεί προς μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία, χαρακτηρίζοντας την τρέχουσα κατάσταση ως «υπαρξιακή στιγμή».
Την ίδια στιγμή, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Keir Starmer, δήλωσε ότι επιδιώκει «παραγωγικές διαπραγματεύσεις» για μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος, Olaf Scholz, τόνισε ότι η Ε.Ε. θα απαντήσει αυστηρά στον Trump, αλλά είναι διατεθειμένη να διαπραγματευτεί.
Η επόμενη μέρα στο παγκόσμιο εμπόριο
Αναλυτές δεν αποκλείουν ένα εναλλακτικό σενάριο, στο οποίο οι νέοι δασμοί θα ανασταλούν ή θα μειωθούν γρήγορα, εφόσον προκύψει διπλωματική λύση. Η πρώην αξιωματούχος του USTR, Greta Peisch, ανέφερε ότι η εμπορική πολιτική του Trump ενδέχεται να έχει πιο περιορισμένη εφαρμογή από ό,τι φαίνεται αρχικά.
Ωστόσο, το παγκόσμιο εμπόριο βρίσκεται ήδη σε αναταραχή, με τις εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων να είναι κρίσιμες για τη διαμόρφωση του νέου εμπορικού τοπίου.
