γράφει η Δρ. Νεφέλη Ράντου
Η διάχυση του τουρισμού στον χώρο και στον χρόνο ώστε να μειωθεί το φαινόμενο του «υπερτουρισμού» για διάσημους ελληνικούς προορισμούς αλλά και η ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού αποτελούν στόχο θεσμικών πρωτοβουλιών αλλά και από τουριστικούς φορείς.
Η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης εν γένει στις επιχειρήσεις αφορά τη μέριμνα για τις ανάγκες του παρόντος, χωρίς ωστόσο να υποβιβάζεται η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ) προσβάσιμος τουρισμός είναι αυτός ο οποίος λαμβάνει πλήρως υπόψη τις τρέχουσες και μελλοντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καλύπτοντας τις ανάγκες των επισκεπτών, της βιομηχανίας, του περιβάλλοντος και των κοινοτήτων υποδοχής (ΙΝΣΕΤΕ). Η έννοια του βιώσιμου τουρισμού και η προσβασιμότητα για άτομα με αναπηρία αποτελούν δύο έννοιες, οι οποίες αφενός συνδέονται στενά και αφετέρου απαντούν σε σύγχρονες ανάγκες. Ένας κόσμος καλύτερος και πιο δίκαιος είναι η ευχή κάθε κοινού νου.
Εξασφαλίζοντας την πρόσβαση σε προϊόντα και υπηρεσίες για όλους, διευρύνουμε τις διαθέσιμες επιλογές, μειώνουμε τις ανισότητες και προάγουμε την κοινωνική συνοχή. Άτομα με αναπηρία αλλά και προσωρινά εμποδιζόμενα άτομα πρέπει να μπορούν να ταξιδεύουν με αυτονομία και ασφάλεια και να απολαμβάνουν τις ομορφιές του τόπου μας.
Η έννοια του προσβάσιμου τουρισμού
O προσβάσιμος τουρισμός αναπτύσσεται παγκοσμίως και η χώρα μας ακολουθεί τη διεθνή τάση. Η έρευνα του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) το 2021, για το σύνολο των ξενοδοχειακών μονάδων της χώρας, κατέδειξε τη μικρή πρόοδο στον τομέα της προσβασιμότητας των ελληνικών ξενοδοχείων για ΑμεΑ. Σύμφωνα με τα δεδομένα, σχεδόν 90% των ξενοδοχείων προσφέρουν είσοδο κατάλληλη για αμαξίδιο, ενώ σημαντικό ποσοστό ξενοδοχείων παρέχει χώρους στάθμευσης για ΑμεΑ (66.9%).
Παρά τα θετικά αποτελέσματα, η πρόσβαση στις κοινόχρηστες εγκαταστάσεις και οι προσαρμογές σε εσωτερικούς χώρους παραμένουν περιορισμένες. Στερείται λογικής αυτή η συνθήκη: αν ένας άνθρωπος σε αμαξίδιο φτάσει στον προσβάσιμο χώρο στάθμευσης του καταλύματος και εισέλθει από την κατάλληλη για αμαξίδιο είσοδο (ράμπα, επαρκές πλάτος), σε ποιους χώρους μπορεί να μετακινηθεί στη συνέχεια; Μπορεί να μεταβεί στο συνεδριακό χώρο ή να κάνει χρήση της πισίνας, δύναται να χρησιμοποιήσει τον ανελκυστήρα ή τους χώρους επισιτισμού; Οι ανελκυστήρες, επί παραδείγματι, σύμφωνα με την έρευνα είναι προσβάσιμοι για άτομα μ κινητική αναπηρία στο 65.7% των ξενοδοχείων, όμως ειδική σήμανση για άτομα με προβλήματα όρασης ή ακοής υπάρχει μόλις στο 14.8%… Επίσης, προσβάσιμα δωμάτια υπάρχουν μόνο στο 31% των ξενοδοχειακών καταλυμάτων…
Προσβάσιμη αλυσίδα
Προκύπτει ως εύλογη η ανάγκη εξασφάλισης της συνέχειας. Η βασική αρχή η οποία διέπει τον καθολικό σχεδιασμό είναι η ανάγκη δημιουργίας «προσβάσιμης αλυσίδας», δηλαδή η διαδοχή προσβάσιμων χώρων, κτιρίων και μέσων με συνδυασμό με τις αντίστοιχες υπηρεσίες. Εκτός από όλους τους χώρους του καταλύματος, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η συνέχεια σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας – κτίρια, πεζοδρόμια, δρόμοι, συγκοινωνίες, σήμανση KOK.
Αν θέλουμε να συζητούμε για βιώσιμο τουρισμό ο στόχος είναι οι λήπτες των υπηρεσιών να μη συναντούν δυσκολίες στην επιλογή καταλύματος για αξιοπρεπή διαμονή, στη σήμανση, στις μετακινήσεις, στους ελέγχους και την παραμονή τους στο ταξιδιωτικό μέσο, στην πρόσβαση στις παραλίες, στα μουσεία ή σε άλλους χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος.
Εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση
Επιπλέον, εφόσον πρέπει να παρέχονται υπηρεσίες υψηλού επιπέδου με επίκεντρο τον άνθρωπο, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η εμπλοκή από πλευράς υπηρεσιών κατάλληλα εκπαιδευμένων ανθρώπων, οι οποίοι θα παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες. Καταλύτης η εκπαίδευση.
Μόνο το 18.1% των ξενοδόχων στη έρευνα του ΞΕΕ δήλωσε ότι διαθέτει προσωπικό εκπαιδευμένο στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία… Μακρύς ο δρόμος. Όμως, τα θετικά υπάρχουν: το 78.2% των ξενοδόχων εκφράζει ενδιαφέρον για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ξενοδοχείων τους μέσω στοχευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων. Αυτή η τάση δείχνει τη βούληση του κλάδου να βελτιώσει την προσβασιμότητα για όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως κινητικών περιορισμών ή άλλων αναπηριών.
Νόμιμο και ηθικό!
Οι σύγχρονες κοινωνίες γνωρίζουν και επικοινωνούν την ανάγκη ένταξης των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής ενώ γίνονται βήματα στην κατεύθυνση της άρσης του κοινωνικού αποκλεισμού. Οδηγίες και καλές πρακτικές προβάλλονται σε δημόσια φόρα, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ τόσο η πολιτεία όσο και οι ιδιώτες διαθέτουν την καλή προαίρεση να συμμορφωθούν με νομικές αλλά και ηθικές προδιαγραφές. Είναι θέμα χρόνου ή “The clock is ticking” όπως λένε και στα χωριά μας…
