Το φετινό σύνθημα
Το φετινό σύνθημα της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας Εθελοντή Αιμοδότη είναι: “Give blood, give hope: together we save lives” – «Δώσε αίμα, δώσε ελπίδα: Μαζί σώζουμε ζωές», ένα σύνθημα που αντανακλά την ανάγκη προσφοράς και αλληλεγγύης σε ένα κόσμο που αντιμετωπίζει κρίσεις — υγειονομικές, φυσικές, ανθρωπιστικές. Κάθε χρόνο στις 14 Ιουνίου, όπως έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο κόσμος ενώνει τη φωνή του για να τιμήσει τους εθελοντές αιμοδότες.
Η ανεκτίμητη προσφορά των αιμοδοτών και η πορεία του αίματος
Οι δωρητές αίματος παρέχουν την πρόσβαση των κοινοτήτων σε ασφαλείς μονάδες αίματος και κατά συνέπεια εξασφαλίζουν τη συνέχιση ή την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής ανθρώπων που έχουν ανάγκη για αίμα. Πρόκειται για μία πράξη ειλικρινούς αλτρουισμού, καθώς ο αιμοδότης δίνει το αίμα του με τη θέλησή του, χωρίς να δέχεται αμοιβή, σε οικονομικούς ή άλλους όρους. Το αίμα συλλέγεται στα νοσοκομεία ή σε χώρους ειδικά διαμορφωμένους καθώς και από κινητές μονάδες αιμοληψίας. Φυλάσσεται και στη συνέχεια μεταγγίζεται ως ολικό αίμα ή με τη μορφή των παραγώγων του – χρησιμοποιείται συνήθως το πλάσμα, τα αιμοπετάλια και τα ερυθρά αιμοσφαίρια έτσι ώστε κάθε ασθενής να λάβει τα συστατικά που χρειάζεται. Αυτό σημαίνει ότι μία μονάδα αίματος (400 ml περίπου) θεωρητικά μπορεί να σώσει τρείς ζωές…
Οι αριθμοί μιλούν παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας
Κάθε χρόνο συλλέγονται περίπου 118,5 εκατομμύρια μονάδες αίματος παγκοσμίως, με τις χώρες υψηλού εισοδήματος να συγκεντρώνουν το 40 % αυτών των μονάδων, αν και αντιπροσωπεύουν μόλις το 16 % του παγκόσμιου πληθυσμού. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ η εθελοντική αιμοδοσία καλύπτει περίπου το 70 % των αναγκών μετάγγισης.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, στην Ελλάδα συλλέγονται περί τις 600.000-630.000 μονάδες αίματος το χρόνο, οι οποίες δυστυχώς δεν επαρκούν. Οι εθελοντές αιμοδότες καλύπτουν περίπου το μισό (καταγράφονται ποσοστά που κυμαίνονται από το 45%-έως το 63%). Το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας καταγράφει το ποσοστό εθελοντών αιμοδοτών για το 2023 στο 68,7% της συνολικής συλλογής. Οι υπόλοιπες ανάγκες σε αίμα καλύπτονται από συγγενείς όσων έχουν ανάγκη, το στρατό και τα σώματα ασφαλείας. Επίσης, παράγωγα αίματος εισάγουμε και από την Ελβετία. Στις περιπτώσεις όπου αιμοδότες γίνονται συγγενείς ασθενών -μετά από ψυχολογική πίεση- συχνά δεν αποκαλύπτονται στοιχεία στο ιατρικό ιστορικό και αυτό εγείρει ερωτήματα ως προς την ποιότητα της διαδικασίας. Τα ποσοστά των συγγενών αιμοδοτών πάντως βαίνουν μειούμενα καθώς γίνονται βήματα προς το στόχο της επάρκειας αίματος αποκλειστικά από εθελοντές.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ
Η ανάγκη για ένα ασφαλές και επαρκές απόθεμα αίματος παραμένει υψηλή ενώ η ύπαρξη ενός κεντρικού σχεδιασμού και ενός συντονισμένου δικτύου υπηρεσιών αιμοδοσίας, υπό την ευθύνη των υγειονομικών αρχών, είναι εκ των ων ουκ άνευ. Στη χώρα μας, οι πολιτικές για την αιμοδοσία καθορίζονται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (Ε.Κ.Α.) ενώ η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών συντονίζει το εθελοντικό κίνημα. Αίτημα των οργανώσεων αποτελεί η επιχορήγηση από την πολιτεία ή την τοπική αυτοδιοίκηση, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Ακόμα, η εξασφάλιση της περιβόητης επάρκειας αίματος αποτελεί συνάρτηση της προσέλκυσης εθελοντών, σε τακτική βάση και όχι συγκυριακά. Ακόμα, η εγγύηση της πλήρους αξιοποίησης αίματος και των προϊόντων του, με ποιότητα και ασφάλεια, και η τήρηση σχετικών πρωτοκόλλων προς όφελος των ασθενών αποτελεί θεμέλιο στο οργανωτικό οικοδόμημα της αιμοδοσίας.
Η παιδεία δωρεάς αίματος
Επιπλέον, ως πολίτες πρέπει να αποκτήσουμε παιδεία δωρεάς αίματος. Το μήνυμα της αιμοδοσίας ως τρόπου ζωής και όχι ως φιλανθρωπία -εκτός από τα σχολεία- πρέπει να φτάσει, οργανωμένα και συστηματικά, σε κάθε σπίτι, μέσα από εκστρατείες ενημέρωσης και σποτ σε ηλεκτρονικά και ψηφιακά μέσα. Όπως κάθε μορφή αλληλεγγύης, χρειάζεται καλλιέργεια, σταθερή υπενθύμιση και θετικά πρότυπα.
